Ingredient
For the Roomali Roti
• 2 cups maida
• 1 tsp sugar
• 1 tsp salt
• 2 tbsp oil
• ½ cup warm milk
For the curd yeast
• 3 tbsps maida
• ½ cup warm curd
• ½ tbsp warm water
• a/2 tsp soda
Preparation
•Mix the ingredients for the curd yeast in the mixie and leave in a warm place overnight.
•For the Roomali Roti, mix the maida, sugar, salt and oil and knead it with curd yeast and warm milk.
•Keep aside for half an hour. Roll out in to very thin chapattis (1/8’ thickness).
•Place the Roomali Roti on an inverted deep hot tava and cook till brown .
Wednesday, 14 March 2012
Tuesday, 13 March 2012
ਜਲੰਧਰ ਬਣਿਆ ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਮੰਡੀ
ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੌਂਸਲ ਆਫ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨਲ ਰਿਸਰਚ ਐਂਡ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ (ਐੱਨ. ਸੀ. ਆਰ. ਟੀ.) ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਵਲੋਂ ਪਬਲਿਕ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀਆਂ (ਪਾਇਰੇਟਿਡ) ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਕਿਤਾਬਾਂ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿਚ ਧੜੱਲੇ ਨਾਲ ਵਿਕ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਵਲੋਂ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਕਰੋੜਾਂ ਦਾ ਚੂਨਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਕੂਲ-ਕਾਲਜਾਂ ਦੀਆਂ ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਜਲੰਧਰ ਇਕ ਵੱਡੀ ਮੰਡੀ ਬਣ ਕੇ ਉਭਰਿਆ ਹੈ। ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਮਾਈ ਹੀਰਾਂਗੇਟ ਵਿਚ ਸਥਿਤ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮੁਖ ਹੋਲਸੇਲ ਕਿਤਾਬ ਅਤੇ ਸਟੇਸ਼ਨਰੀ ਮਾਰਕੀਟ ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਇਥੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹਿਮਾਚਲ ਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਸਮੇਤ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਸਲ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਨੈਗੇਟਿਵ ਬਣਾ ਕੇ ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਛਪਾਈ ਕਰਵਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਪ੍ਰਿੰਟ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਇਸ ਵਿਚ ਹਲਕੀ ਕੁਆਲਟੀ ਦੇ ਕਾਗਜ਼, ਟਾਈਟਲ ਅਤੇ ਬਾਈਡਿੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਛਾਪਣ ਵਿਚ ਅਸਲੀ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਆਥਰ ਦੀ ਰਾਇਲਟੀ, ਕੰਪੋਜ਼ਿੰਗ ਸਮੇਤ ਸਾਰੇ ਖਰਚੇ ਵੀ ਬਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਖਰਚ ਅਸਲੀ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਛਾਪਣ ਦਾ ਲਗਭਗ ਤੀਜਾ ਹਿੱਸਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਘੱਟ ਖਰਚ 'ਤੇ ਹੂ-ਬ-ਹੂ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਣ 'ਤੇ ਛੋਟੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਕਿਤਾਬ 60 ਫੀਸਦੀ ਤਕ ਦੀ ਕਮਿਸ਼ਨ 'ਤੇ ਵੇਚੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਕਤ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਸੌਦਾਗਰ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਅਸਲ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਭਾਅ 'ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਚ ਕੇ ਚਾਂਦੀ ਲੁੱਟ ਰਹੇ ਹਨ।
ਕਿਤਾਬਾਂ ਖਰੀਦਦੇ ਸਮੇਂ ਬੱਚੇ ਤੇ ਮਾਪੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਰੱਖਣ ਧਿਆਨ
ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਕਿਤਾਬਾਂ ਖਰੀਦਦੇ ਸਮੇਂ ਮਾਪੇ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣ ਕਿ ਐੱਨ.ਸੀ. ਆਰ. ਟੀ. ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਹਰ ਸਫੇ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖਣ 'ਤੇ ਵਾਟਰ ਮਾਰਕ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ ਜਦਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਸਫਿਆਂ 'ਤੇ ਇਹ ਵਾਟਰ ਮਾਰਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਕਾਗਜ਼, ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਅਤੇ ਬਾਈਡਿੰਗ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਖਾਮੀਆਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਣਗੀਆਂ।
ਕਿਤਾਬਾਂ ਖਰੀਦਦੇ ਸਮੇਂ ਬੱਚੇ ਤੇ ਮਾਪੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਰੱਖਣ ਧਿਆਨ
ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਕਿਤਾਬਾਂ ਖਰੀਦਦੇ ਸਮੇਂ ਮਾਪੇ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣ ਕਿ ਐੱਨ.ਸੀ. ਆਰ. ਟੀ. ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਹਰ ਸਫੇ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖਣ 'ਤੇ ਵਾਟਰ ਮਾਰਕ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ ਜਦਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਸਫਿਆਂ 'ਤੇ ਇਹ ਵਾਟਰ ਮਾਰਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਕਾਗਜ਼, ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਅਤੇ ਬਾਈਡਿੰਗ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਖਾਮੀਆਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਣਗੀਆਂ।
ਬਾਦਲ ਬਣ ਸਕਦੇ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉੱਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ
ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਪੰਜਵੀਂ ਵਾਰੀ ਸੂਬੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਮਾਣ ਹਾਸਲ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਸੂਬੇ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਪੰਜਵੀਂ ਵਾਰੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਹ ਪਲ ਮੋਹਾਲੀ ਲਾਗੇ ਚੱਪੜਚਿੜੀ ਦੇ ਮੈਦਾਨ 'ਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਰਾਜ ਪੱਧਰੀ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕ ਸਮਾਗਮ 'ਚ ਨਵੀਆਂ ਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪੈੜਾਂ ਛੱਡ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਲੱਖਾਂ ਅੱਖਾਂ ਇਸ ਪਲ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਨਗੀਆਂ। ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੀ ਰਾਜਸੀ ਕਾਬਲੀਅਤ ਤੇ ਦੂਰਅੰਦੇਸ਼ੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਰਾਜਸੀ ਹਲਕਿਆਂ 'ਚ ਹੁਣ ਇਹ ਚਰਚਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਪੂਰੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਦੇਸ਼ 'ਚ ਖੇਤਰੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਐੱਨ. ਡੀ. ਏ. ਸਰਕਾਰ ਬਣਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸ. ਬਾਦਲ ਉਸ ਸਰਕਾਰ 'ਚ ਬਤੌਰ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਕੌਮੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਵਿਚ ਸ. ਬਾਦਲ ਦਾ ਪੂਰਾ ਦਬਦਬਾ ਹੈ। ਸ. ਬਾਦਲ ਵੀ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਸਤਿਕਾਰ ਤੇ ਸਨਮਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਬਾਦਲ ਦੇ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਰਾਜ ਭਾਗ ਦੇ ਤਜਰਬੇ ਤੇ ਕਾਬਲੀਅਤ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਸ. ਬਾਦਲ ਨੂੰ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਕੁਰਸੀ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਰਾਜਸੀ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਸ. ਬਾਦਲ ਭਵਿੱਖ 'ਚ ਕੋਈ ਵੀ ਚੋਣਾਂ ਨਾ ਲੜਨ ਬਾਰੇ ਬਿਆਨ ਦੇ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਪਰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਸ. ਬਾਦਲ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਖਾਲੀ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀ ਸੀਟ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨਾਲ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਲਈ ਰਾਹ ਹੋਰ ਵੀ ਅਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਖਤੇ ਜਿਗਰ ਸ. ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਫੁੱਲ ਫਲੈਸ਼ ਚੀਫ ਮਨਿਸਟਰ ਬਣ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨਗੇ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਸ. ਬਾਦਲ ਸੱਚਮੁਚ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਾਲੀ ਕੁਰਸੀ ਤਕ ਪੁੱਜ ਗਏ ਤਾਂ ਉਹ ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੇਤਰੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਨੇਤਾ ਹੋਣਗੇ ਕਿਉਂਕਿ ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਹਰਿਆਣੇ 'ਚ ਕਈ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਸਨ। ਇਥੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਣਾ ਉਚਿਤ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਸ. ਬਾਦਲ ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਵਾਂਗ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਦਿੰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਵੱਡੇ ਨੇਤਾ 1957 ਵਿਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਟਿਕਟ 'ਤੇ ਅਣਵੰਡੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ।
ਇਹ ਪਲ ਮੋਹਾਲੀ ਲਾਗੇ ਚੱਪੜਚਿੜੀ ਦੇ ਮੈਦਾਨ 'ਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਰਾਜ ਪੱਧਰੀ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕ ਸਮਾਗਮ 'ਚ ਨਵੀਆਂ ਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪੈੜਾਂ ਛੱਡ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਲੱਖਾਂ ਅੱਖਾਂ ਇਸ ਪਲ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਨਗੀਆਂ। ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੀ ਰਾਜਸੀ ਕਾਬਲੀਅਤ ਤੇ ਦੂਰਅੰਦੇਸ਼ੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਰਾਜਸੀ ਹਲਕਿਆਂ 'ਚ ਹੁਣ ਇਹ ਚਰਚਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਪੂਰੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਦੇਸ਼ 'ਚ ਖੇਤਰੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਐੱਨ. ਡੀ. ਏ. ਸਰਕਾਰ ਬਣਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸ. ਬਾਦਲ ਉਸ ਸਰਕਾਰ 'ਚ ਬਤੌਰ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਕੌਮੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਵਿਚ ਸ. ਬਾਦਲ ਦਾ ਪੂਰਾ ਦਬਦਬਾ ਹੈ। ਸ. ਬਾਦਲ ਵੀ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਸਤਿਕਾਰ ਤੇ ਸਨਮਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਭਾਜਪਾ ਬਾਦਲ ਦੇ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਰਾਜ ਭਾਗ ਦੇ ਤਜਰਬੇ ਤੇ ਕਾਬਲੀਅਤ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਸ. ਬਾਦਲ ਨੂੰ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਕੁਰਸੀ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਰਾਜਸੀ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਸ. ਬਾਦਲ ਭਵਿੱਖ 'ਚ ਕੋਈ ਵੀ ਚੋਣਾਂ ਨਾ ਲੜਨ ਬਾਰੇ ਬਿਆਨ ਦੇ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਪਰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਸ. ਬਾਦਲ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਖਾਲੀ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀ ਸੀਟ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨਾਲ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਲਈ ਰਾਹ ਹੋਰ ਵੀ ਅਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਖਤੇ ਜਿਗਰ ਸ. ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਫੁੱਲ ਫਲੈਸ਼ ਚੀਫ ਮਨਿਸਟਰ ਬਣ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨਗੇ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਸ. ਬਾਦਲ ਸੱਚਮੁਚ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਾਲੀ ਕੁਰਸੀ ਤਕ ਪੁੱਜ ਗਏ ਤਾਂ ਉਹ ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੇਤਰੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਨੇਤਾ ਹੋਣਗੇ ਕਿਉਂਕਿ ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਹਰਿਆਣੇ 'ਚ ਕਈ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਸਨ। ਇਥੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਣਾ ਉਚਿਤ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਸ. ਬਾਦਲ ਚੌਧਰੀ ਦੇਵੀ ਲਾਲ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਵਾਂਗ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਦਿੰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਵੱਡੇ ਨੇਤਾ 1957 ਵਿਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਟਿਕਟ 'ਤੇ ਅਣਵੰਡੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ।
Dreams
Dreams- the pristine clouds; Unbridled, uncurbed, untamed in sky
Are nothing but concoctions, that precipitate into a flurry……
Dreams- those imprecated birds, that left their nests, to know not where
And were harped by death, in their journey of quest…..
Dreams- the unfinished painting, with crooked lines and myriad hues
But lost the muse, before the painter got his due….
Dreams- the beautiful rainbow; appealing, fascinating and invigorating you
But was washed off the form, before its mysteries I could unsew….
Dreams- the sublime consciousness, vignetting our thoughts
Waking us in the nights, but in daylight are like battles lost
Dreams- the carved glass form, splitting the morning rays
That lost its panache when sharded into million frays
Dreams are those stars that I tried hard to reach…
Dreams are those songs that I could never beseech…
Dreams are the dews that melted in my hand…
Dreams are the plants that failed to grow in sand….
Dreams were ripples that died without a stir
Dreams were those ideas that were nothing but a blur
But dreams are also thoughts, that guide me through
Dreams are blessings that I count for you….
Dreams are longings that I crave for and yearn,
A packful of wishes still yet to unfurl…..
Dreams are not the end but a beacon of start
To own and possess what one truly deserves
Are nothing but concoctions, that precipitate into a flurry……
Dreams- those imprecated birds, that left their nests, to know not where
And were harped by death, in their journey of quest…..
Dreams- the unfinished painting, with crooked lines and myriad hues
But lost the muse, before the painter got his due….
Dreams- the beautiful rainbow; appealing, fascinating and invigorating you
But was washed off the form, before its mysteries I could unsew….
Dreams- the sublime consciousness, vignetting our thoughts
Waking us in the nights, but in daylight are like battles lost
Dreams- the carved glass form, splitting the morning rays
That lost its panache when sharded into million frays
Dreams are those stars that I tried hard to reach…
Dreams are those songs that I could never beseech…
Dreams are the dews that melted in my hand…
Dreams are the plants that failed to grow in sand….
Dreams were ripples that died without a stir
Dreams were those ideas that were nothing but a blur
But dreams are also thoughts, that guide me through
Dreams are blessings that I count for you….
Dreams are longings that I crave for and yearn,
A packful of wishes still yet to unfurl…..
Dreams are not the end but a beacon of start
To own and possess what one truly deserves
ਅਜ਼ਾਦੀ: ਕਿਸ ਤੋਂ, ਕਿਸ ਨੂੰ, ਅਤੇ ਕਦੋਂ?
ਸਾਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲਿਆਂ 65 ਸਾਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਜੇ ਸੋਚੀਏ ਤਾਂ ਅਜ਼ਾਦੀ ਅਧਖੜ ਉਮਰ ਨੂੰ ਲੰਘ ਗਈ ਹੈ। ਜਵਾਨੀ ਤਾਂ ਇਹ ਕਦੋਂ ਦੀ ਲੰਘ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਛੇਤੀਂ ਹੀ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਇਹ ਬਜ਼ੁਰਗੀ ਦੇ ਅਖਾੜੇ ਵਿੱਚ ਪੈਰ ਧਰਨ ਵਾਲੀ ਹੈ।
ਕਈ ਸਵਾਲ ਉੱਠਦੇ ਹਨ! ਅਜ਼ਾਦੀ ਕਿਸ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਕਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਕਦੋਂ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਮਿਲੀ ਹੈ? ਉੱਪਰੋਂ ਉੱਪਰੋਂ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਜਵਾਬ ਬਹੁਤ ਸੌਖਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਸੀ, ਸਾਰੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਅਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲੀ ਸੀ, ਇਹ ਅਜ਼ਾਦੀ 1947 ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਅਜ਼ਾਦੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਪਰ ਜੇ ਡੁੰਘਾਈ ਨਾਲ ਸੋਚੀਏ, ਤਾਂ ਕੀ ਇਹ ਸਾਰੇ ਜਵਾਬ ਸੱਚ ਹਨ? ਜਵਾਬ ਦਰੁਸਤ ਤਾਂ ਹਨ ਪਰ ਕੀ ਇਹ ਸੱਚ ਹਨ?
ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਤਾਂ ਅਜ਼ਾਦੀ ਜ਼ਰੂਰ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ ਪਰ ਗੁਲਾਮੀ ਤੋਂ ਅਜ਼ਾਦੀ ਹਾਲੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ, 62 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਬਾਦ ਵੀ। ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਤਾਂ ਗਰੀਬੀ, ਭੁੱਖ, ਨੰਗੇਜ, ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਲਝੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਹਰ ਪਲ ਹਰ ਘੜੀ ਜੂਝਦੇ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਲੋਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ''ਜੀਅ" ਨਹੀਂ ਰਹੇ; ਸਿਰਫ਼ ਵਕਤ ਕੱਟ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਲੋਕ ਅਮੀਰਾਂ ਦੀ, ਤਾਕਤ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ, ਸਿਆਸੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ, ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਦੀ, ਅਤੇ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਬਿਤਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਮਕਾਨ, ਤਨ ਢਕਣ ਲਈ ਕੱਪੜੇ, ਅਤੇ ਢਿੱਡ ਭਰਨ ਲਈ ਰੋਟੀ ਵੀ ਨਸੀਬ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਜੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾ ਕੇ ਦੱਸੋ ਕਿ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਅਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆਂ 62 ਸਾਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਤਾਂ ਦੇਖੋ ਕੀ ਜਵਾਬ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ (ਮੇਰੇ ਵਰਗੇ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਨਾਂ ਦੇ ਹੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ) ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੁਹਾਈ ਪਾਉਣ ਅਤੇ ਡੀਂਗਾਂ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਹਟਦੇ ਕਿ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦਾ ਸਭਿਆਚਾਰ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਅਤੇ ਵਧੀਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਠਾਠ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਪਰ ਕੀ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਦ ਸਾਡਾ ਸਭਿਆਚਾਰ ਕਿੱਧਰ ਨੂੰ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਕੀ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਸਾਡੀ ਈਮਾਨਦਾਰੀ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਅੰਸ਼ ਬਾਕੀ ਬਚਦੇ ਹਨ? ਕੀ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਸਾਡਾ ਚਾਲਚਲਣ ਲਗਾਤਾਰ ਦੱਖਣੀ ਦਿਸ਼ਾ (ਜਾਣੀ ਕਿ ਗਿਰਾਵਟ) ਵਲ ਨੂੰ ਹੀ ਤੁਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਕਦੇ ਉਹ ਜ਼ਮਾਨਾ ਸੀ ਕਿ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਗਾਉਂਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸੀ, ''ਮੇਰਾ ਰੰਗ ਦੇ ਬਸੰਤੀ ਚੋਲਾ।" ਅਤੇ ਹੁਣ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਗਾ ਰਹੇ ਹਨ, ''ਮੇਰਾ ਭਰ ਦੇ ਖਾਲੀ ਝੋਲਾ।" ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਵਾਪਰ ਗਿਆ? ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਦ ਅਸੀਂ ਲਗਾਤਾਰ ਗਲਤ ਪਾਸੇ ਨੂੰ ਹੀ ਕਿਉਂ ਤੁਰੀ ਗਏ ਹਾਂ?
ਅਸੀਂ ਹਾਲੇ ਵੀ ਰੌਲਾ ਪਾਈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ''ਇਹ ਮੇਰਾ ਇੰਡੀਆ।" ਪਰ ਸੋਚਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਆ ਬਚੇਗਾ? ਉਹ ਇੰਡੀਆ ਜਿੱਥੇ ਸੈਂਕੜੇ ਹੀ ਬੋਲੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਹਰ ਦੋ ਸੌ ਮੀਲ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਭਿਆਚਾਰ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਰ ਸੂਬੇ ਦੇ ਲੋਕ ਦੂਜੇ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ, ਇਕੋ ਸਮੇਂ ਕਈ ਕੱਟੜਵਾਦੀ ਅਤੇ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਜੁਰਮ ਬਹੁਤ ਹੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਗਰੀਬ ਵਿਚਲਾ ਫ਼ਰਕ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਿੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਆਗੂਆਂ ਦੇ ਚਾਲਚਲਣ ਦਾ ਦਿਵਾਲਾ ਨਿਕਲਿਆ ਪਿਆ ਹੈ। ਕੀ ਅਸੀਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਹਾਂ? ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ, ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰੀ, ਬਿਹਾਰੀ, ਮਦਰਾਸੀ, ਬੰਗਾਲੀ, ਅਸਾਮੀ, ਹਰਿਆਣਵੀ ਆਦਿ ਬਣ ਗਏ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਲੋਕ ਫ਼ਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ, ਕੱਟੜਤਾ, ਪੱਖਪਾਤ, ਬੇਈਮਾਨੀ, ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰੀ, ਧਰਮ, ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਦੇ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਏ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਅਜ਼ਾਦ ਹੀ ਕਦੋਂ ਹੋਏ ਹਾਂ?
ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ''ਜਿਸ ਦੀ ਲਾਠੀ, ਉਸ ਦੀ ਭੈਂਸ" ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ਲਾਠੀ ਵਾਲਾ ਬੰਦਾ ਹੀ ਅਜ਼ਾਦ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਲਾਠੀ ਨਹੀਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਹਾਲੇ ਅਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲੀ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਤਾਂ ਹੀ ਮਿਲੇਗੀ ਜਦੋਂ ਲਾਠੀ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਪਰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲਾਠੀ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਨੂੰ ਹਾਲੇ ਸ਼ਾਇਦ ਸਦੀਆਂ ਹੀ ਲੱਗਣ।
ਫਿਰ ਮੇਰੇ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਨਾਲ ਕੀ ਫ਼ਰਕ ਪਿਆ? ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਰੋੜਾਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਸਦਾ ਲਈ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਕੀ ਮਿਲਿਆ? ਦੇਸ਼ ਨਿਕਾਲਾ? ਕਰੋੜਾਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਛੱਡ ਕੇ ਦੂਜੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਗੁਲਾਮੀ ਕਰਨ ਲਈ ਲਿਲ੍ਹਕੜੀਆਂ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਕੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ?
ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਦ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਗ਼ਲਤ ਨੀਤੀਆਂ ਨੇ, ਅਬਾਦੀ ਦੇ ਬੇਤਹਾਸ਼ਾ ਵਾਧੇ ਨੇ, ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰੀ ਅਤੇ ਭਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਧਰਮ ਨੇ, ਇਖਲਾਕ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਗਿਰਾਵਟ ਨੇ, ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਵਧਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਲਾਲਸਾ ਆਦਿ ਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀਆਂ ਲਈ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਮਜ਼ਾ ਹੀ ਕਿਰਕਿਰਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦੇਖੋ ਅੱਗੇ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ!
ਕਈ ਸਵਾਲ ਉੱਠਦੇ ਹਨ! ਅਜ਼ਾਦੀ ਕਿਸ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਕਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਕਦੋਂ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਮਿਲੀ ਹੈ? ਉੱਪਰੋਂ ਉੱਪਰੋਂ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਜਵਾਬ ਬਹੁਤ ਸੌਖਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਸੀ, ਸਾਰੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਅਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲੀ ਸੀ, ਇਹ ਅਜ਼ਾਦੀ 1947 ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਅਜ਼ਾਦੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਪਰ ਜੇ ਡੁੰਘਾਈ ਨਾਲ ਸੋਚੀਏ, ਤਾਂ ਕੀ ਇਹ ਸਾਰੇ ਜਵਾਬ ਸੱਚ ਹਨ? ਜਵਾਬ ਦਰੁਸਤ ਤਾਂ ਹਨ ਪਰ ਕੀ ਇਹ ਸੱਚ ਹਨ?
ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਤਾਂ ਅਜ਼ਾਦੀ ਜ਼ਰੂਰ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ ਪਰ ਗੁਲਾਮੀ ਤੋਂ ਅਜ਼ਾਦੀ ਹਾਲੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ, 62 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਬਾਦ ਵੀ। ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਤਾਂ ਗਰੀਬੀ, ਭੁੱਖ, ਨੰਗੇਜ, ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਲਝੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਹਰ ਪਲ ਹਰ ਘੜੀ ਜੂਝਦੇ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਲੋਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ''ਜੀਅ" ਨਹੀਂ ਰਹੇ; ਸਿਰਫ਼ ਵਕਤ ਕੱਟ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਲੋਕ ਅਮੀਰਾਂ ਦੀ, ਤਾਕਤ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ, ਸਿਆਸੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ, ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਦੀ, ਅਤੇ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਬਿਤਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਮਕਾਨ, ਤਨ ਢਕਣ ਲਈ ਕੱਪੜੇ, ਅਤੇ ਢਿੱਡ ਭਰਨ ਲਈ ਰੋਟੀ ਵੀ ਨਸੀਬ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਜੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾ ਕੇ ਦੱਸੋ ਕਿ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਅਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆਂ 62 ਸਾਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਤਾਂ ਦੇਖੋ ਕੀ ਜਵਾਬ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ (ਮੇਰੇ ਵਰਗੇ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਨਾਂ ਦੇ ਹੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ) ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੁਹਾਈ ਪਾਉਣ ਅਤੇ ਡੀਂਗਾਂ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਹਟਦੇ ਕਿ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦਾ ਸਭਿਆਚਾਰ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਅਤੇ ਵਧੀਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਠਾਠ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਪਰ ਕੀ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਦ ਸਾਡਾ ਸਭਿਆਚਾਰ ਕਿੱਧਰ ਨੂੰ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਕੀ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਸਾਡੀ ਈਮਾਨਦਾਰੀ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਅੰਸ਼ ਬਾਕੀ ਬਚਦੇ ਹਨ? ਕੀ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਸਾਡਾ ਚਾਲਚਲਣ ਲਗਾਤਾਰ ਦੱਖਣੀ ਦਿਸ਼ਾ (ਜਾਣੀ ਕਿ ਗਿਰਾਵਟ) ਵਲ ਨੂੰ ਹੀ ਤੁਰਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਕਦੇ ਉਹ ਜ਼ਮਾਨਾ ਸੀ ਕਿ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਗਾਉਂਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸੀ, ''ਮੇਰਾ ਰੰਗ ਦੇ ਬਸੰਤੀ ਚੋਲਾ।" ਅਤੇ ਹੁਣ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਗਾ ਰਹੇ ਹਨ, ''ਮੇਰਾ ਭਰ ਦੇ ਖਾਲੀ ਝੋਲਾ।" ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਕਦੋਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਵਾਪਰ ਗਿਆ? ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਦ ਅਸੀਂ ਲਗਾਤਾਰ ਗਲਤ ਪਾਸੇ ਨੂੰ ਹੀ ਕਿਉਂ ਤੁਰੀ ਗਏ ਹਾਂ?
ਅਸੀਂ ਹਾਲੇ ਵੀ ਰੌਲਾ ਪਾਈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ''ਇਹ ਮੇਰਾ ਇੰਡੀਆ।" ਪਰ ਸੋਚਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਆ ਬਚੇਗਾ? ਉਹ ਇੰਡੀਆ ਜਿੱਥੇ ਸੈਂਕੜੇ ਹੀ ਬੋਲੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਹਰ ਦੋ ਸੌ ਮੀਲ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਭਿਆਚਾਰ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਰ ਸੂਬੇ ਦੇ ਲੋਕ ਦੂਜੇ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ, ਇਕੋ ਸਮੇਂ ਕਈ ਕੱਟੜਵਾਦੀ ਅਤੇ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਜੁਰਮ ਬਹੁਤ ਹੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਗਰੀਬ ਵਿਚਲਾ ਫ਼ਰਕ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਿੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਆਗੂਆਂ ਦੇ ਚਾਲਚਲਣ ਦਾ ਦਿਵਾਲਾ ਨਿਕਲਿਆ ਪਿਆ ਹੈ। ਕੀ ਅਸੀਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਹਾਂ? ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ, ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰੀ, ਬਿਹਾਰੀ, ਮਦਰਾਸੀ, ਬੰਗਾਲੀ, ਅਸਾਮੀ, ਹਰਿਆਣਵੀ ਆਦਿ ਬਣ ਗਏ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਲੋਕ ਫ਼ਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ, ਕੱਟੜਤਾ, ਪੱਖਪਾਤ, ਬੇਈਮਾਨੀ, ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰੀ, ਧਰਮ, ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਦੇ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਏ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਅਜ਼ਾਦ ਹੀ ਕਦੋਂ ਹੋਏ ਹਾਂ?
ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ''ਜਿਸ ਦੀ ਲਾਠੀ, ਉਸ ਦੀ ਭੈਂਸ" ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ਲਾਠੀ ਵਾਲਾ ਬੰਦਾ ਹੀ ਅਜ਼ਾਦ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਲਾਠੀ ਨਹੀਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਹਾਲੇ ਅਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲੀ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਤਾਂ ਹੀ ਮਿਲੇਗੀ ਜਦੋਂ ਲਾਠੀ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਪਰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲਾਠੀ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਨੂੰ ਹਾਲੇ ਸ਼ਾਇਦ ਸਦੀਆਂ ਹੀ ਲੱਗਣ।
ਫਿਰ ਮੇਰੇ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਨਾਲ ਕੀ ਫ਼ਰਕ ਪਿਆ? ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਰੋੜਾਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਸਦਾ ਲਈ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਕੀ ਮਿਲਿਆ? ਦੇਸ਼ ਨਿਕਾਲਾ? ਕਰੋੜਾਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਛੱਡ ਕੇ ਦੂਜੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਗੁਲਾਮੀ ਕਰਨ ਲਈ ਲਿਲ੍ਹਕੜੀਆਂ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਕੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ?
ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਦ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਗ਼ਲਤ ਨੀਤੀਆਂ ਨੇ, ਅਬਾਦੀ ਦੇ ਬੇਤਹਾਸ਼ਾ ਵਾਧੇ ਨੇ, ਰਿਸ਼ਵਤਖੋਰੀ ਅਤੇ ਭਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਧਰਮ ਨੇ, ਇਖਲਾਕ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਗਿਰਾਵਟ ਨੇ, ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਵਧਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਲਾਲਸਾ ਆਦਿ ਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀਆਂ ਲਈ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਮਜ਼ਾ ਹੀ ਕਿਰਕਿਰਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦੇਖੋ ਅੱਗੇ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ!
amriksingh: IPL Player Auction 2012 Round-Up
amriksingh: IPL Player Auction 2012 Round-Up: The IPL Player Auction 2012, held in Bengaluru ahead of the tournament’s fifth season, was marked by a whopping USD 2 million dollar bid for...
IPL Player Auction 2012 Round-Up
The IPL Player Auction 2012, held in Bengaluru ahead of the tournament’s fifth season, was marked by a whopping USD 2 million dollar bid for all-rounder Ravindra Jadeja made by two franchises, Chennai Super Kings and Deccan Chargers. The player was sold to the Chennai franchise on the basis of tie-breaker involving a silent bid.
Medium pacer Vinay Kumar was the other big purchase at the auction conducted by auctioneer Richard Madley. The Karnataka bowler was picked up by home franchise Royal Challengers Bangalore for USD 1 million.
Each of the franchises had a purse of USD 2 million to shop with. The franchises can use the remaining purse only to buy uncapped players during the trading window which opens on February 6.
Auction highlights:
Round 1
• Ravindra Jadeja was the most sought after player in the first stage of IPL Player Auction 2012 involving marquee players. Starting at a base price of USD 100,000, he was eventually bought for USD 2 million by Chennai Super Kings after winning a tie-breaker against Deccan Chargers.
• Kolkata Knight Riders snapped the swashbuckling New Zealand wicketkeeper batsman Brendon McCullum for USD 900,000. McCullum was a part of the Kolkata franchise for the first three seasons.
• Sri Lankan spin wizard Muttiah Muralitharan will now play for Royal Challengers Bangalore after being bought by them for USD 220,000. Along with Daniel Vettori, RCB, perhaps have the most formidable spin-pair.
• Delhi Daredevils secured the services of former Sri Lanka captain Mahela Jayawardene (base price 300,000) for USD 1.4 million. He joins another new recruit at the franchise this season, along with Kevin Pietersen.
• England pace bowler James Anderson was the only player among the first five names to remain unsold.
Round 2
• Indian medium pacer R Vinay Kumar attracted the highest bid, that of USD 1 million, in the second stage of the IPL Player Auction 2012. Bangalore boy Vinay, who was a part of the Kochi Tuskers Kerala team last season, was bought by his home team Royal Bangalore Challengers after entering the auction at the base price of USD 100,000.
• West Indies off-spinner Sunil Narine was another big catch, with Kolkata Knight Riders securing his services for USD 700,000.
• The second stage of the auction saw 43 players, divided into five categories – batsmen, wicketkeepers, allrounders, fast bowlers and spinners – go under the hammer. Out of these, 13 players, including five Indians, found bidders.
• RP Singh went to the Mumbai Indians for USD 600,000 after entering the bid at a base price of USD 200,000. Rajasthan Royals bought S Sreesanth for his base price of USD 400,000.
• Out of the nine batsmen, South African Herschelle Gibbs went to Mumbai Indians for USD 50,000, while Australia’sBrad Hodge (BP USD 200,000) was taken by Rajasthan Royals for USD 475,000.
• Deccan Chargers added wicketkeeper Parthiv Patel to their squad at USD 650,000 and the Rajasthan franchise went with Sri Lankan keeper Dinesh Chandimal for a base price of USD 50,000.
• Among the allrounders, West Indies’ Andre Russell, who entered at a base price of USD 50,000, was eventually grabbed by the Delhi Daredevils for USD 450,000. Australia’s Mitchell Johnson will don the Mumbai Indians blues, after they bought him at his base price of USD 300,000.
• Apart from Narine, Ramesh Powar (USD 160,000 to Kings XI Punjab), Australia’s Brad Hogg (USD 180,000 to Rajasthan Royals) and South Africa’s Robin Peterson (USD 100,000 to Mumbai Indians) were the other spin bowlers to be bought in the second round.
Round 3
• 22-year-old Sri Lankan fast bowler Thisara Perera struck big at the auction, attracting a final bid of USD 650,000 from Mumbai Indians. His selling price was significantly higher than his base price of USD 50,000.
• Australian medium pacer Daniel Harris will play in IPL 2012 as a Deccan Charger after the team from Hyderabad shelled out USD 70,000 for him in the third round. His bidding started off at USD 50,000.
• Another young Australian pacer, James Faulkner, was snapped up by Kings XI Punjab for USD 190,000 after entering the bid at a base price of USD 100,000.
• All-rounder Azhar Mahmood will be the only player from Pakistan to play in IPL 2012 after Kings XI Punjab bought him for USD 200,000, double his base price.
• A sensational Test debut in 2011 has earned young South African pacer Marchant de Lange his first IPL contract. Marchant was bought by Kolkata Knight Riders for his base price of USD 50,000.
• Having played for Trinidad & Tobago in the Champions League Twenty20, 23-year-old medium pacer Kevon Cooperwill now make his IPL debut. He was bought by Mumbai Indians for his base price, USD 50,000.
Re-auctioned players
• Fourteen out of the 30 players who went unsold in the previous rounds were put under the hammer for the second time. Only two of them managed to find a bid in the second attempt.
• Stylish young West Indies batsman Darren Bravo found a bidder in Deccan Chargers who secured his services for his base price of USD 100,000.
• New Zealand all-rounder Doug Bracewell, who made an impressive international debut in 2011, is set to have his first taste of the IPL at Delhi Daredevils who made the first and successful bid for him, of USD 50,000.
Summary
• In all, 25 players from across the world were bought by the franchises, with MI and RR bidding successfully for five players each. DD, KKR, KXIP and DC snapped up three players each while RCB took two. CSK used their entire purse of USD 2 million in their successful bid for Jadeja.
• Some of the big names that failed to find bidders were James Anderson, Ian Bell, Owais Shah, Matt Prior and Graeme Swann from England; Lonwabo Tsotsobe and Mark Boucher from South Africa; and Steven Smith, Xavier Doherty and Peter Siddle from Australia. Sri Lankan spinners Ajantha Mendis and Rangana Herath too remained unsold, as did West Indies’ Ravi Rampaul and Ramnaresh Sarwan. Ireland’s World Cup 2011 hero Kevin O’ Brien too failed to attract bidders.
• Among the Indian players who remained unsold were middle-order veteran VVS Laxman and Punjab medium pacer VRV Singh.
List of players sold in the auction:
Sr.No Name of the Player Country Previous Team(s) RP Sold at 2012 Team
2 Ravindra Jadeja India RR/KTK 100,000 2,000,000 CSK
3 Mahela Jayawardene Sri Lanka KXIP/KTK 300,000 1,400,000 DD
4 Brendon McCullum New Zealand KKR/KTK 400,000 900,000 KKR
5 Muttiah Muralitharan Sri Lanka CSK/KTK 200,000 220,000 RCB
8 Darren Bravo West Indies - 100,000 100,000 DC
9 Herschelle Gibbs South Africa DC 50,000 50,000 MI
10 Bradley Hodge Australia KTK/KKR 200,000 475,000 RR
17 Dinesh Chandimal Sri Lanka - 50,000 50,000 RR
18 Parthiv Patel India CSK/KTK 200,000 650,000 DC
22 Doug Bracewell New Zealand - 50,000 50,000 DD
23 Mitchell Johnson Australia - 300,000 300,000 MI
26 Andre Russell West Indies - 50,000 450,000 DD
35 Rudra Pratap Singh India DC/KTK 200,000 600,000 MI
38 S Sreesanth India KXIP/KTK 400,000 400,000 RR
40 R Vinay Kumar India RCB/KTK 100,000 1,000,000 RCB
43 Brad Hogg Australia - 100,000 180,000 RR
45 Sunil Narine West Indies - 50,000 700,000 KKR
47 Robin John Peterson South Africa - 100,000 100,000 MI
48 Ramesh Powar India KXIP/KTK 100,000 160,000 KXIP
50 Daniel Harris Australia - 50,000 70,000 DC
66 Kevon Cooper West Indies - 50,000 50,000 RR
67 James Faulkner Australia PWI 100,000 190,000 KXIP
70 Azhar Mahmood England - 100,000 200,000 KXIP
73 Thisara Perera Sri Lanka CSK/KTK 50,000 650,000 MI
75 Merchant de Lange South Africa - 50,000 50,000 KKR
Medium pacer Vinay Kumar was the other big purchase at the auction conducted by auctioneer Richard Madley. The Karnataka bowler was picked up by home franchise Royal Challengers Bangalore for USD 1 million.
Each of the franchises had a purse of USD 2 million to shop with. The franchises can use the remaining purse only to buy uncapped players during the trading window which opens on February 6.
Auction highlights:
Round 1
• Ravindra Jadeja was the most sought after player in the first stage of IPL Player Auction 2012 involving marquee players. Starting at a base price of USD 100,000, he was eventually bought for USD 2 million by Chennai Super Kings after winning a tie-breaker against Deccan Chargers.
• Kolkata Knight Riders snapped the swashbuckling New Zealand wicketkeeper batsman Brendon McCullum for USD 900,000. McCullum was a part of the Kolkata franchise for the first three seasons.
• Sri Lankan spin wizard Muttiah Muralitharan will now play for Royal Challengers Bangalore after being bought by them for USD 220,000. Along with Daniel Vettori, RCB, perhaps have the most formidable spin-pair.
• Delhi Daredevils secured the services of former Sri Lanka captain Mahela Jayawardene (base price 300,000) for USD 1.4 million. He joins another new recruit at the franchise this season, along with Kevin Pietersen.
• England pace bowler James Anderson was the only player among the first five names to remain unsold.
Round 2
• Indian medium pacer R Vinay Kumar attracted the highest bid, that of USD 1 million, in the second stage of the IPL Player Auction 2012. Bangalore boy Vinay, who was a part of the Kochi Tuskers Kerala team last season, was bought by his home team Royal Bangalore Challengers after entering the auction at the base price of USD 100,000.
• West Indies off-spinner Sunil Narine was another big catch, with Kolkata Knight Riders securing his services for USD 700,000.
• The second stage of the auction saw 43 players, divided into five categories – batsmen, wicketkeepers, allrounders, fast bowlers and spinners – go under the hammer. Out of these, 13 players, including five Indians, found bidders.
• RP Singh went to the Mumbai Indians for USD 600,000 after entering the bid at a base price of USD 200,000. Rajasthan Royals bought S Sreesanth for his base price of USD 400,000.
• Out of the nine batsmen, South African Herschelle Gibbs went to Mumbai Indians for USD 50,000, while Australia’sBrad Hodge (BP USD 200,000) was taken by Rajasthan Royals for USD 475,000.
• Deccan Chargers added wicketkeeper Parthiv Patel to their squad at USD 650,000 and the Rajasthan franchise went with Sri Lankan keeper Dinesh Chandimal for a base price of USD 50,000.
• Among the allrounders, West Indies’ Andre Russell, who entered at a base price of USD 50,000, was eventually grabbed by the Delhi Daredevils for USD 450,000. Australia’s Mitchell Johnson will don the Mumbai Indians blues, after they bought him at his base price of USD 300,000.
• Apart from Narine, Ramesh Powar (USD 160,000 to Kings XI Punjab), Australia’s Brad Hogg (USD 180,000 to Rajasthan Royals) and South Africa’s Robin Peterson (USD 100,000 to Mumbai Indians) were the other spin bowlers to be bought in the second round.
Round 3
• 22-year-old Sri Lankan fast bowler Thisara Perera struck big at the auction, attracting a final bid of USD 650,000 from Mumbai Indians. His selling price was significantly higher than his base price of USD 50,000.
• Australian medium pacer Daniel Harris will play in IPL 2012 as a Deccan Charger after the team from Hyderabad shelled out USD 70,000 for him in the third round. His bidding started off at USD 50,000.
• Another young Australian pacer, James Faulkner, was snapped up by Kings XI Punjab for USD 190,000 after entering the bid at a base price of USD 100,000.
• All-rounder Azhar Mahmood will be the only player from Pakistan to play in IPL 2012 after Kings XI Punjab bought him for USD 200,000, double his base price.
• A sensational Test debut in 2011 has earned young South African pacer Marchant de Lange his first IPL contract. Marchant was bought by Kolkata Knight Riders for his base price of USD 50,000.
• Having played for Trinidad & Tobago in the Champions League Twenty20, 23-year-old medium pacer Kevon Cooperwill now make his IPL debut. He was bought by Mumbai Indians for his base price, USD 50,000.
Re-auctioned players
• Fourteen out of the 30 players who went unsold in the previous rounds were put under the hammer for the second time. Only two of them managed to find a bid in the second attempt.
• Stylish young West Indies batsman Darren Bravo found a bidder in Deccan Chargers who secured his services for his base price of USD 100,000.
• New Zealand all-rounder Doug Bracewell, who made an impressive international debut in 2011, is set to have his first taste of the IPL at Delhi Daredevils who made the first and successful bid for him, of USD 50,000.
Summary
• In all, 25 players from across the world were bought by the franchises, with MI and RR bidding successfully for five players each. DD, KKR, KXIP and DC snapped up three players each while RCB took two. CSK used their entire purse of USD 2 million in their successful bid for Jadeja.
• Some of the big names that failed to find bidders were James Anderson, Ian Bell, Owais Shah, Matt Prior and Graeme Swann from England; Lonwabo Tsotsobe and Mark Boucher from South Africa; and Steven Smith, Xavier Doherty and Peter Siddle from Australia. Sri Lankan spinners Ajantha Mendis and Rangana Herath too remained unsold, as did West Indies’ Ravi Rampaul and Ramnaresh Sarwan. Ireland’s World Cup 2011 hero Kevin O’ Brien too failed to attract bidders.
• Among the Indian players who remained unsold were middle-order veteran VVS Laxman and Punjab medium pacer VRV Singh.
List of players sold in the auction:
Sr.No Name of the Player Country Previous Team(s) RP Sold at 2012 Team
2 Ravindra Jadeja India RR/KTK 100,000 2,000,000 CSK
3 Mahela Jayawardene Sri Lanka KXIP/KTK 300,000 1,400,000 DD
4 Brendon McCullum New Zealand KKR/KTK 400,000 900,000 KKR
5 Muttiah Muralitharan Sri Lanka CSK/KTK 200,000 220,000 RCB
8 Darren Bravo West Indies - 100,000 100,000 DC
9 Herschelle Gibbs South Africa DC 50,000 50,000 MI
10 Bradley Hodge Australia KTK/KKR 200,000 475,000 RR
17 Dinesh Chandimal Sri Lanka - 50,000 50,000 RR
18 Parthiv Patel India CSK/KTK 200,000 650,000 DC
22 Doug Bracewell New Zealand - 50,000 50,000 DD
23 Mitchell Johnson Australia - 300,000 300,000 MI
26 Andre Russell West Indies - 50,000 450,000 DD
35 Rudra Pratap Singh India DC/KTK 200,000 600,000 MI
38 S Sreesanth India KXIP/KTK 400,000 400,000 RR
40 R Vinay Kumar India RCB/KTK 100,000 1,000,000 RCB
43 Brad Hogg Australia - 100,000 180,000 RR
45 Sunil Narine West Indies - 50,000 700,000 KKR
47 Robin John Peterson South Africa - 100,000 100,000 MI
48 Ramesh Powar India KXIP/KTK 100,000 160,000 KXIP
50 Daniel Harris Australia - 50,000 70,000 DC
66 Kevon Cooper West Indies - 50,000 50,000 RR
67 James Faulkner Australia PWI 100,000 190,000 KXIP
70 Azhar Mahmood England - 100,000 200,000 KXIP
73 Thisara Perera Sri Lanka CSK/KTK 50,000 650,000 MI
75 Merchant de Lange South Africa - 50,000 50,000 KKR
Ross Taylor to bat for Delhi Daredevils in IPL 5
Delhi Daredevils have acquired Ross Taylor, the New Zealand captain, through Rajasthan Royals. Taylor is the second batsman Daredevils have got authorized in a trade, along with Kevin Pietersen having made the move through Deccan Chargers in the first transfer windowpane before the IPL public sale. The actual transfer amount wasn’t revealed.
Taylor had been purchased by the Royals with regard to $1 million within the 2011 participant public sale and performed just the 1 season for them. He had been picked to become the team’s finisher, to provide which late-innings kick which sets a winning complete or guarantees a successful run-chase.
More than 11 innings last period, he averaged 36.20 with a strike rate associated with 119.07 and a best rating of 47 not out, among 6 innings by which he remained unbeaten. Rajasthan were in competition for a spot within the play-offs for the first 1 / 2 of the growing season, however misplaced four of their last 5 video games to complete sixth in the category table.
Taylor is currently out of motion with a leg stress he grasped the second early morning of the only Check against Zimbabwe in Napier in January. He missed the limited-over games towards South Africa however is expected to return to alongside it for that first Test that begins upon March 7.
The Daredevils is going to be Taylor’s third IPL team. He soon started out with Royal Challengers Bangalore, exactly where he quickly was a fan favorite, however the business selected to not keep him or her ahead of last season’s public sale. The trading window for the 2012 IPL powers at nighttime this evening.
Taylor had been purchased by the Royals with regard to $1 million within the 2011 participant public sale and performed just the 1 season for them. He had been picked to become the team’s finisher, to provide which late-innings kick which sets a winning complete or guarantees a successful run-chase.
More than 11 innings last period, he averaged 36.20 with a strike rate associated with 119.07 and a best rating of 47 not out, among 6 innings by which he remained unbeaten. Rajasthan were in competition for a spot within the play-offs for the first 1 / 2 of the growing season, however misplaced four of their last 5 video games to complete sixth in the category table.
Taylor is currently out of motion with a leg stress he grasped the second early morning of the only Check against Zimbabwe in Napier in January. He missed the limited-over games towards South Africa however is expected to return to alongside it for that first Test that begins upon March 7.
The Daredevils is going to be Taylor’s third IPL team. He soon started out with Royal Challengers Bangalore, exactly where he quickly was a fan favorite, however the business selected to not keep him or her ahead of last season’s public sale. The trading window for the 2012 IPL powers at nighttime this evening.
Irrfan Khan signs Punjabi Film
Irrfan Khan has completed a hat trick of sorts. After Ang Lee’s Life of Pi and The Amazing Spider-Man, he will work in an Indo-European venture titled Qissa, co produced as a German-Dutch-French-NFDC joint initiative. Irrfan says, “I am very excited about this venture. Set in the interiors of 1940s Punjab,Qissa will revolve around a logger who is seeking to rebuild his life after the Partition of India. A fine emotional narrative, it also explores his relationship with his son.”
The crossover actor will begin shooting for the film by the end of January. He says, “I have one more portion of Spider-Man to finish before I can start shooting this film. I’ve finished shooting for Life of Pi.”
The film will be made in Punjabi with subtitles for an international audience, and will be distributed worldwide. Why a Punjabi film after two fantastic English films? “The film has a global backing and an impressive storyline that one can connect with, the world over. The project is something like Shadows of Time (2004) and is being made at a good budget,” he says.
Irrfan informs he has known the director, Anup Singh, for a while: “I was impressed by a documentary he made a long time back and wanted to work with him since then.”
Nina Lath Gupta, Managing Director of NFDC, a co producer of the film says, “Germany’s Heimat Films met up with us at Rotterdam Cinemart. They are the principal producers of the film, and then, Dutch production house Augustus Films, France’s Cine-Sud and India’s NFDC joined hands. We have planned at a medium budget level.”
Ask her why the interest from such a diverse set in a Punjabi language film? “I always joke that for foreigners, any Indian language is the same as Greek and Latin for us. We are not looking at only promoting Hindi films overseas. Our mandate is to promote films in all languages, which serious cinema lovers will appreciate worldwide,” she says. The film, she informs, will see a worldwide release in 2013
The crossover actor will begin shooting for the film by the end of January. He says, “I have one more portion of Spider-Man to finish before I can start shooting this film. I’ve finished shooting for Life of Pi.”
The film will be made in Punjabi with subtitles for an international audience, and will be distributed worldwide. Why a Punjabi film after two fantastic English films? “The film has a global backing and an impressive storyline that one can connect with, the world over. The project is something like Shadows of Time (2004) and is being made at a good budget,” he says.
Irrfan informs he has known the director, Anup Singh, for a while: “I was impressed by a documentary he made a long time back and wanted to work with him since then.”
Nina Lath Gupta, Managing Director of NFDC, a co producer of the film says, “Germany’s Heimat Films met up with us at Rotterdam Cinemart. They are the principal producers of the film, and then, Dutch production house Augustus Films, France’s Cine-Sud and India’s NFDC joined hands. We have planned at a medium budget level.”
Ask her why the interest from such a diverse set in a Punjabi language film? “I always joke that for foreigners, any Indian language is the same as Greek and Latin for us. We are not looking at only promoting Hindi films overseas. Our mandate is to promote films in all languages, which serious cinema lovers will appreciate worldwide,” she says. The film, she informs, will see a worldwide release in 2013
Monday, 12 March 2012
amriksingh: Akshay Kumar to make Punjabi Films
amriksingh: Akshay Kumar to make Punjabi Films: Everyone Knows bollywood actor Rajiv Bhatia popularly known as Akshay Kumar & his punjabi acts in bollywood movies like Singh is King, Patia...
Akshay Kumar to make Punjabi Films
Everyone Knows bollywood actor Rajiv Bhatia popularly known as Akshay Kumar & his punjabi acts in bollywood movies like Singh is King, Patiala House, Namaste London etc.
Apart from being an actor, Akshay Kumar is a businessman as well, Two years after launching “Hari Om Productions”, Padma Shri Awardee actor teams up with former programming head to float his new venture, Grazing Goat Productions(GGP). The company will venture into regional cinema and is all set to start off with two Marathi films and one Bengali film.
Ashvini Yardi, CEO, GGP, adds, “We wanted to work in regional markets as there are lot of films there that can be worked differently.Ashvini adds that Grazing Goat wants to do quality cinema and are encouraging new talent with the emphasis on good scripts.
Considering the fact Akshay himself is a Punjabi, Ashvini clears the air for punjabi films, she further explains, “Each market offers different cinema depending on the audience. Marathi and Bangla markets are similar.” The company eventually plans to get into the Punjabi Films. Meanwhile, GGP’s first Hindi production OMG’s (Oh My God) shooting has started, It is an adaptation of actor Paresh Rawal’s critically acclaimed and controversial Krishan Vs Kanhaiya and will have Paresh in the lead.
Apart from being an actor, Akshay Kumar is a businessman as well, Two years after launching “Hari Om Productions”, Padma Shri Awardee actor teams up with former programming head to float his new venture, Grazing Goat Productions(GGP). The company will venture into regional cinema and is all set to start off with two Marathi films and one Bengali film.
Ashvini Yardi, CEO, GGP, adds, “We wanted to work in regional markets as there are lot of films there that can be worked differently.Ashvini adds that Grazing Goat wants to do quality cinema and are encouraging new talent with the emphasis on good scripts.
Considering the fact Akshay himself is a Punjabi, Ashvini clears the air for punjabi films, she further explains, “Each market offers different cinema depending on the audience. Marathi and Bangla markets are similar.” The company eventually plans to get into the Punjabi Films. Meanwhile, GGP’s first Hindi production OMG’s (Oh My God) shooting has started, It is an adaptation of actor Paresh Rawal’s critically acclaimed and controversial Krishan Vs Kanhaiya and will have Paresh in the lead.
TULSI-PANEER TIKKA
INGREDIENTS :
250 gms paneer ( cottage cheese )
1/4 cup tulsi leaves ( basil leaves )
2 tbspn ghee ( clarified butter )
1 tbspn lemon juice
1/4 cup coriander leaves
2-3 green chillies
1 tspn roasted jeera ( cumin seeds )
1 tbspn besan ( gram flour )
1 inch piece of ginger
1 tbspn fresh cream
1 tbspn cashewnut paste
1/2 tspn chaat masala
Salt to taste
METHOD :
Cut the paneer into cubes or one inch thick strips and sprinkle salt on them and keep aside for 45 mins.
Blend together tulsi leaves , coriander leaves , green chillies , roasted jeera , ginger with little water in a blender , to get a smooth paste.
To this paste add salt , fresh cream , besan and mix well.
Then marinate the paneer pieces in the above paste and keep them aside for minimum of 2 hrs.
Skewer the paneer pieces , brush them with ghee and grill them in an oven at 180 degree celcius for about 8-10 mins.
Turn the skewers periodically and brush them with ghee .
When done , sprinkle lemon juice and chaat masala over the tikkas and serve piping hot…..ENJOYYYYY
250 gms paneer ( cottage cheese )
1/4 cup tulsi leaves ( basil leaves )
2 tbspn ghee ( clarified butter )
1 tbspn lemon juice
1/4 cup coriander leaves
2-3 green chillies
1 tspn roasted jeera ( cumin seeds )
1 tbspn besan ( gram flour )
1 inch piece of ginger
1 tbspn fresh cream
1 tbspn cashewnut paste
1/2 tspn chaat masala
Salt to taste
METHOD :
Cut the paneer into cubes or one inch thick strips and sprinkle salt on them and keep aside for 45 mins.
Blend together tulsi leaves , coriander leaves , green chillies , roasted jeera , ginger with little water in a blender , to get a smooth paste.
To this paste add salt , fresh cream , besan and mix well.
Then marinate the paneer pieces in the above paste and keep them aside for minimum of 2 hrs.
Skewer the paneer pieces , brush them with ghee and grill them in an oven at 180 degree celcius for about 8-10 mins.
Turn the skewers periodically and brush them with ghee .
When done , sprinkle lemon juice and chaat masala over the tikkas and serve piping hot…..ENJOYYYYY
Sunday, 11 March 2012
Its raining money in Punjab film industry
Punjab takes centrestage with its own string of movie hits
The caterpillar has turned into a butterfly. Punjabi cinema, for decades one of the most sluggish and least noticed of regional cinemas, has undergone a transformation. More films are being made with production values much higher than before; investment is pouring in and returns are breaking records.
Well into the first few years of the 21st Century, barely six to seven Punjabi films were produced every year. In contrast, the number of films released this year will touch 17 by the end of December. Two of them – Jihne Mera Dil Luteya (The One Who Stole My Heart) and Dharti (Earth) – are already blockbusters, with Jihne Mera Dil Luteya, released in September, becoming the biggest grosser among Punjabi films. Made on a budget of Rs 3.5 crore – steep for a Punjabi film – this romantic comedy has already raked in Rs 6.75 crore in the domestic market and another Rs 5.8 crore in markets across the United States, Britain, Canada and Australia, where thousands of Punjabis are settled. Dharti, a political drama, made for Rs 3 crore, earned gross Rs 5 crore locally and gross Rs 4 crore overseas, says director Navnait Singh.
Equally important, at least four film companies, which until recently made films only in Hindi and the southern languages, have forayed into Punjabi. Jihne Mera Dil Luteya, for instance, was produced by Tips Industries, the music giant. BIG Pictures, part of the Anil Dhirubhai Ambani Group, has made two Punjabi films so far, one of which, Mera Pind (My Home) was a hit in 2008. Eros International , which has had recent Hindi hits like Zindagi Na Milegi Dobara and Ready, entered Punjabi cinema initially as a distributor in 2008. In early October this year, it signed a contract with the production company owned by Jimmy Shergill, the current superstar of Punjabi cinema, to make four Punjabi films.
T-series, another top music-cumfilm production company, has co-produced two Punjabi films. Two other leading production houses, UTV Motion Pictures and DAR Motion Pictures – part of the Dubai-based DAR group, which makes both Hindi and Marathi films – are also likely to enter the Punjabi fray soon. Formerly there was no sustained – let alone corporate – funding of Punjabi films, with most being made at the whim of wealthy individuals.
What accounts for this increased interest? “Multiplexes emerging in small towns are fuelling the growth,” says Kamal Jain, Group Chief Financial Officer at Eros International. Against four multiplex screens in 2007, Punjab now has 36, thereby greatly expanding the middle class audience.
Gold Rush
Corporates like Eros, Tips and T-series have taken the lead in producing Punjabi films
Budgets have increased from Rs 50 lakh in 2000 to Rs 1.5 to Rs 3.5 crore currently
New overseas markets such as Australia, New Zealand have opened
Punjabi cinema is a Rs 50-crore industry at present
On an average, about 15-20 A-grade films are made annually
Financiers have also realised that regional films, including Punjabi ones, cost far less to make and are wrapped up far more quickly than Bollywood films. While the average Bollywood film costs around Rs 7 to 10 crore to make and takes at least 12 to 18 months to complete, the average Punjabi offering has a budget between Rs 1.5 and Rs 3.5 crore and can be wrapped up in six to nine months. Though the first Punjabi film was made as early as in 1936, the industry, overshadowed by Bollywood, has had a chequered run. Even today, it operates out of Mumbai, there being no film studios in Punjab. A fair number of Punjabi films were made in the 1970s, but few made an impact.
“In those days filmmakers were inspired by the loud Punjabi cinema from across the border in Pakistan,” says Singh of Dharti fame. “The language and stories were not too appealing and most audience could not connect with them.” Thereafter, the prolonged insurgency in Punjab in the 1980s virtually killed even that effort.
The new Punjabi cinema, insiders agree, was born in 2002, with the release of Jee Aayan Nu (You’re Welcome), distributed by T-series and directed by Man Mohan Singh, who had been film director Yash Chopra’s chief cinematographer for years. Its plot – about a young man torn between his desire to remain in India and his wife’s family’s insistence that he shift to Canada – was a complete break from the crude melodrama of the past. Beautifully mounted and shot, on a budget of Rs 2 crore at a time when no Punjabi film cost more than Rs 50 to 60 lakh, it earned net Rs 4.5 crore.
“Thanks to the corporate producers, Punjabi films are now technically on a par with Hindi movies,” says Surender Talya, chief of Lakshya Movies, which distributes films across Punjab. The plots have much more variety than before; with the generous budgets, the films are also being shot in exotic locales across the country and abroad, unlike before, while some of the best of Bollywood’s technicians take care of their production values. Punjabi cinema is still only a Rs 50-crore industry – minuscule compared to Hindi’s Rs 4,000 crore juggernaut – but still substantial. “After the four film industries of the South, the Punjabi film industry is the biggest among regional cinemas,” says Bhushan Kumar, Chairman and Managing Director, T-series.
I do Punjabi movies out of love’
Jimmy Shergill, debuted in cinema with Gulzar’s Maachis 15 years ago. He has made his mark in Bollywood as well as in Punjabi movies. His biggest hit so far in Punjabi is Dharti, released this year and directed by Navnait Singh. Shergill spoke to BT in Mumbai. Edited excerpts:
On the Punjabi film industry
The Punjabi film industry has come a long way since the 1990s. The man who changed the face of the industry is ace cinematographer Man Mohan Singhji who has done films such as Dilwale Dulhaniya Le Jaayenge, and Darr with Yash Chopra. His first Punjabi film, Jee Aayan Nu, in 2002 was the turning point. He also gave me my first break, Yaaran Naal Baharan, in 2005. Currently, the industry is progressing well. Several young directors are coming forward.
On producing Punjabi films
So far, I have done six Punjabi films. I do Punjabi films out of love. I want to revive it as sensible cinema, one which entertains and also makes money. We have a rich culture and an excellent overseas audience. The market has huge potential.
On the tie-up with Eros
Jimmy Shergill Productions’ association with Eros will bring in a corporate approach to the making of Punjabi films. Punjabi cinema is growing with every film. This tieup will help in marketing and promotion of the films on a global platform. Our first film Taur Mitran Di will release this month.
The caterpillar has turned into a butterfly. Punjabi cinema, for decades one of the most sluggish and least noticed of regional cinemas, has undergone a transformation. More films are being made with production values much higher than before; investment is pouring in and returns are breaking records.
Well into the first few years of the 21st Century, barely six to seven Punjabi films were produced every year. In contrast, the number of films released this year will touch 17 by the end of December. Two of them – Jihne Mera Dil Luteya (The One Who Stole My Heart) and Dharti (Earth) – are already blockbusters, with Jihne Mera Dil Luteya, released in September, becoming the biggest grosser among Punjabi films. Made on a budget of Rs 3.5 crore – steep for a Punjabi film – this romantic comedy has already raked in Rs 6.75 crore in the domestic market and another Rs 5.8 crore in markets across the United States, Britain, Canada and Australia, where thousands of Punjabis are settled. Dharti, a political drama, made for Rs 3 crore, earned gross Rs 5 crore locally and gross Rs 4 crore overseas, says director Navnait Singh.
Equally important, at least four film companies, which until recently made films only in Hindi and the southern languages, have forayed into Punjabi. Jihne Mera Dil Luteya, for instance, was produced by Tips Industries, the music giant. BIG Pictures, part of the Anil Dhirubhai Ambani Group, has made two Punjabi films so far, one of which, Mera Pind (My Home) was a hit in 2008. Eros International , which has had recent Hindi hits like Zindagi Na Milegi Dobara and Ready, entered Punjabi cinema initially as a distributor in 2008. In early October this year, it signed a contract with the production company owned by Jimmy Shergill, the current superstar of Punjabi cinema, to make four Punjabi films.
T-series, another top music-cumfilm production company, has co-produced two Punjabi films. Two other leading production houses, UTV Motion Pictures and DAR Motion Pictures – part of the Dubai-based DAR group, which makes both Hindi and Marathi films – are also likely to enter the Punjabi fray soon. Formerly there was no sustained – let alone corporate – funding of Punjabi films, with most being made at the whim of wealthy individuals.
What accounts for this increased interest? “Multiplexes emerging in small towns are fuelling the growth,” says Kamal Jain, Group Chief Financial Officer at Eros International. Against four multiplex screens in 2007, Punjab now has 36, thereby greatly expanding the middle class audience.
Gold Rush
Corporates like Eros, Tips and T-series have taken the lead in producing Punjabi films
Budgets have increased from Rs 50 lakh in 2000 to Rs 1.5 to Rs 3.5 crore currently
New overseas markets such as Australia, New Zealand have opened
Punjabi cinema is a Rs 50-crore industry at present
On an average, about 15-20 A-grade films are made annually
Financiers have also realised that regional films, including Punjabi ones, cost far less to make and are wrapped up far more quickly than Bollywood films. While the average Bollywood film costs around Rs 7 to 10 crore to make and takes at least 12 to 18 months to complete, the average Punjabi offering has a budget between Rs 1.5 and Rs 3.5 crore and can be wrapped up in six to nine months. Though the first Punjabi film was made as early as in 1936, the industry, overshadowed by Bollywood, has had a chequered run. Even today, it operates out of Mumbai, there being no film studios in Punjab. A fair number of Punjabi films were made in the 1970s, but few made an impact.
“In those days filmmakers were inspired by the loud Punjabi cinema from across the border in Pakistan,” says Singh of Dharti fame. “The language and stories were not too appealing and most audience could not connect with them.” Thereafter, the prolonged insurgency in Punjab in the 1980s virtually killed even that effort.
The new Punjabi cinema, insiders agree, was born in 2002, with the release of Jee Aayan Nu (You’re Welcome), distributed by T-series and directed by Man Mohan Singh, who had been film director Yash Chopra’s chief cinematographer for years. Its plot – about a young man torn between his desire to remain in India and his wife’s family’s insistence that he shift to Canada – was a complete break from the crude melodrama of the past. Beautifully mounted and shot, on a budget of Rs 2 crore at a time when no Punjabi film cost more than Rs 50 to 60 lakh, it earned net Rs 4.5 crore.
“Thanks to the corporate producers, Punjabi films are now technically on a par with Hindi movies,” says Surender Talya, chief of Lakshya Movies, which distributes films across Punjab. The plots have much more variety than before; with the generous budgets, the films are also being shot in exotic locales across the country and abroad, unlike before, while some of the best of Bollywood’s technicians take care of their production values. Punjabi cinema is still only a Rs 50-crore industry – minuscule compared to Hindi’s Rs 4,000 crore juggernaut – but still substantial. “After the four film industries of the South, the Punjabi film industry is the biggest among regional cinemas,” says Bhushan Kumar, Chairman and Managing Director, T-series.
I do Punjabi movies out of love’
Jimmy Shergill, debuted in cinema with Gulzar’s Maachis 15 years ago. He has made his mark in Bollywood as well as in Punjabi movies. His biggest hit so far in Punjabi is Dharti, released this year and directed by Navnait Singh. Shergill spoke to BT in Mumbai. Edited excerpts:
On the Punjabi film industry
The Punjabi film industry has come a long way since the 1990s. The man who changed the face of the industry is ace cinematographer Man Mohan Singhji who has done films such as Dilwale Dulhaniya Le Jaayenge, and Darr with Yash Chopra. His first Punjabi film, Jee Aayan Nu, in 2002 was the turning point. He also gave me my first break, Yaaran Naal Baharan, in 2005. Currently, the industry is progressing well. Several young directors are coming forward.
On producing Punjabi films
So far, I have done six Punjabi films. I do Punjabi films out of love. I want to revive it as sensible cinema, one which entertains and also makes money. We have a rich culture and an excellent overseas audience. The market has huge potential.
On the tie-up with Eros
Jimmy Shergill Productions’ association with Eros will bring in a corporate approach to the making of Punjabi films. Punjabi cinema is growing with every film. This tieup will help in marketing and promotion of the films on a global platform. Our first film Taur Mitran Di will release this month.
ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ।
ਸਿਰਫ਼ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹਰ ਦਿਨ ਅਤੇ ਹਰ ਸਾਲ ਵਧਦੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਕ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਇਕ ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਲੋਕ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਸੇ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 2020 ਤੱਕ ਡੇਢ ਮਿਲੀਅਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਪਰ ਜਿਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਤਾਂ 2020 ਵਿੱਚ ਡੇਢ ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਇਕ ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਕੁਝ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋਕ ਸਫਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ ਲੱਗ ਭਗ 10 ਤੋਂ 20 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਸਿਰਫ਼ ਗਰੀਬ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਗੋਂ ਅਮੀਰ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਭਾਵੇਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੱਖਰੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਜੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੇ ਨਿਗ੍ਹਾ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤਿੰਨ ਲੱਖ ਸਲਾਨਾ ਦੇ ਕਰੀਬ ਸੀ। ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਹੀ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਮੁਲਕ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਮਰਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਔਰਤਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲੋਂ ਮਰਦ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸੰਨ 2000 ਵਿੱਚ ਇਕ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੱਗ ਭਗ 65 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਕੁਝ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਰਦ ਸਨ ਅਤੇ 35 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਕੁਝ ਜ਼ਿਆਦਾ ਔਰਤਾਂ ਸਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਹੈਰਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ ਜੇ ਹੁਣ ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਦੁੱਗਣੇ ਵੀ ਹੋ ਗਏ ਹੋਣ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਰਗੇ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਗੁਪਤ ਹੀ ਰੱਖ ਲਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀਆਂ। ਇਸ ਲਈ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸਹੀ ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਕੋਈ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।
ਅਮਰੀਕਾ ਵਰਗੇ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ 35 ਹਜ਼ਾਰ ਦੇ ਕਰੀਬ ਲੋਕ ਹਰ ਸਾਲ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੇ ਅਸੀਂ ਲੱਗ ਭਗ ਸੌ ਫੀ ਸਦੀ ਯਕੀਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਵਰਗੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਲਿਖਾਉਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਨਾ ਲਿਖਾਈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗਣ ਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਮੱਸਿਆ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈਰਾਨੀ ਜਪਾਨ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੰਨੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਮੁਲਕ ਜਪਾਨ ਵਿੱਚ 2007 ਦੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 34 ਹਜ਼ਾਰ ਦੇ ਕਰੀਬ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸਦਾ ਇਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਜਪਾਨ ਵਿੱਚ ਜੇ ਕਿਸੇ ਪਰਵਾਰ ਦਾ ਮੁਖੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਾਰਨ ਕਰ ਕੇ (ਭਾਵੇਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਹੀ) ਮਰ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਪਰਵਾਰ ਨੂੰ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਵਲੋਂ ਘਰ ਤੇ ਜਿੰਨਾਂ ਵੀ ਕਰਜ਼ਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੋਵੇ ਉਹ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੇ ਕੋਈ ਪਰਵਾਰ ਘਰ ਦੀਆਂ ਕਿਸ਼ਤਾਂ ਨਾ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਲੋਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਨਾਲ ਘਰ ਦੀਆਂ ਕਿਸ਼ਤਾਂ ਮੁਆਫ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਔਸਤਨ ਹਰ ਇਕ ਲੱਖ ਇਨਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 16 ਇਨਸਾਨ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਔਸਤਨ ਲੱਗ ਭਗ ਹਰ 40 ਸਕਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕ ਇਨਸਾਨ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤੇ ਅੰਕੜੇ ਜੋ ਮਿਲ ਰਹੇ ਹਨ ਉਹ 2000 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 2004 ਤੱਕ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹੀ ਹਨ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਹੋਰ ਵੀ ਬਦਸੂਰਤ ਹੋ ਗਏ ਹੋਣਗੇ।
ਜੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੇ ਝਾਤੀ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਗਤੀ (rate) ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਿਥੁਆਨੀਆ (Lithuania) ਮੁਲਕ ਵਿੱਚ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਕ ਲੱਖ ਵਿੱਚੋਂ ਕਰੀਬ 40 ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਲੋਕ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਮਰਦੇ ਹਨ। ਰੂਸ ਤੀਜੇ ਨੰਬਰ ਤੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਦਰ 34.3 ਹੈ। ਜਪਾਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਰ 24 ਹੈ ਜਿਸ ਅਨੁਸਾਰ ਜਪਾਨ ਦਸਵੇਂ ਨੰਬਰ ਤੇ ਹੈ। ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ ਇਕ ਲੱਖ ਵਿੱਚੋਂ 18 ਇਨਸਾਨ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਮਰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸਦਾ ਨੰਬਰ ਅਠਾਰਵਾਂ ਹੈ। ਕਨੇਡਾ ਚਾਲੀਵੇਂ ਨੰਬਰ ਤੇ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਤਰਤਾਲੀਵੇਂ ਨੰਬਰ ਤੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਦਰ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 11.6 ਅਤੇ 11.0 ਹਨ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਰ ਇਕ ਲੱਖ ਪਿੱਛੇ 10.5 ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦਾ ਦਰਜ਼ਾ ਪੰਤਾਲੀਵਾਂ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਅਸੀਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੇ ਪੂਰਾ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਦਰ ਜੋ ਬਿਆਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ 2002 ਤੋਂ 2004 ਤੱਕ ਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਰਲਡ ਹੈਲਥ ਆਰਗ਼ੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ (World Health Organization) ਵਲੋਂ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ॥
ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਿਉਂ ਕਰਦੇ ਹਨ? ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਮਜਬੂਰੀ ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਮਰਨ ਨੂੰ ਕਿਸਦਾ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਇਕ ਆਰਜ਼ੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਦੀਵੀ ਹੱਲ ਹੈ। (It is a permanent solution to a temporary problem.) ਜਿਸ ਸਮੱਸਿਆ ਕਰ ਕੇ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਕੋਈ ਇਨਸਾਨ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਮੱਸਿਆ ਕਈ ਵਾਰੀ ਆਰਜ਼ੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਹੱਲ ਲੱਭਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਨਸਾਨ ਹੌਸਲਾ ਛੱਡ ਕੇ ਅਤੇ ਹਾਰ ਮੰਨ ਕੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਰਾਹ ਅਪਣਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਅਸੀਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਬੁਜ਼ਦਿਲੀ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਠੀਕ ਨਹੀਂ। ਬਹੁਤੀ ਵਾਰੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਉਦੋਂ ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਨਸਾਨ ਦਿਲ ਛੱਡ ਦੇਵੇ, ਹੌਸਲਾ ਛੱਡ ਦੇਵੇ, ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਦਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਵੀ ਰਾਹ ਨਾ ਦਿਸਦਾ ਹੋਵੇ।
ਕਈ ਲੋਕ ਆਪਣਾ ਦਿਮਾਗ਼ੀ ਸੰਤੁਲਨ ਗਵਾਉਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿਨ-ਬ-ਦਿਨ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਰੋਗੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ ਬਦਲ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਬਦਲ ਰਹੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇ-ਨਾਤੇ। ਵੱਡੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਰਹਿਣਾ, ਔਖੇ ਵੇਲੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਸਹਾਈ ਹੋਣਾ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਮਝ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨੀ, ਅਤੇ ਦੁੱਖ-ਸੁੱਖ ਵਿੱਚ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਸ਼ਰੀਕ ਹੋਣਾ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਬਿਲਕੁਲ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਕਾਫੀ ਸਵਾਰਥੀ ਬਣ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਦਿਨ-ਬ-ਦਿਨ ਹੋਰ ਸਵਾਰਥੀ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਉਸਦੇ ਦੁੱਖ ਵਿੱਚ ਸਹਾਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਸਦਾ ਮਾਨਸਿਕ ਸੰਤੁਲਨ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਰੋਗੀ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਹੋਰ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਜਾਂ ਹੱਲ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।
ਜੇ ਕੋਈ ਇਨਸਾਨ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਉਦਾਸੀ (depression) ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਰੋਗ ਦਾ ਇਲਾਜ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਇਸਦਾ ਰੋਗੀ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਰੋਗੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਨਿਕੰਮਾ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਬੇਅਰਥ ਸਮਝਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਹਰ ਵੇਲੇ ਮਾੜੀਆਂ ਸੋਚਾ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਇਹ ਸੋਚਾਂ ਉਸਨੂੰ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਵਲ ਲੈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕਈ ਵਾਰੀ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਕੋਈ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਬੀਮਾਰੀ (ਜਿਵੇਂ ਕੈਂਸਰ ਆਦਿ) ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂ ਇਲਾਜ ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਦਰਦ ਵੀ ਬੇਹੱਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਸਹਿਣਾ ਸੌਖਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਬੁਢਾਪੇ ਵੇਲੇ ਇਨਸਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨਸਾਨ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਜੀਵਣ ਨਾਲੋਂ ਤਾਂ ਮਰਨਾ ਹੀ ਚੰਗਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਰਗੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਇਨਸਾਨਾਂ ਵਾਸਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ-ਦਰਦ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਠੀਕ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਈ ਆਸ ਨਹੀਂ assisted suicide ਨੂੰ ਕਨੂੰਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਵੀ ਚਲਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਹਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਰੁੱਧ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਜੈਕ ਕਵੋਰਕੀਅਨ (Jack Kevorkian), ਜੋ ਕਿ ਪੇਸ਼ੇ ਵਲੋਂ ਡਾਕਟਰ ਹੈ, ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸਮਰਥਕ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਲੱਗ ਭਗ 130 ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਬਿਮਾਰ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਠੀਕ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਈ ਆਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਜੋ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੁੱਖ-ਦਰਦ ਵਾਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੀਅ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਸ ਬਦਲੇ ਜੈਕ ਕਵੋਰਕੀਅਨ ਨੂੰ ਅੱਠ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਕਰੀਬ ਜੇਲ੍ਹ ਵੀ ਕੱਟਣੀ ਪਈ।
ਪਰ ਕਈ ਵਾਰੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਿਸੇ ਸਮੱਸਿਆ ਕਰ ਕੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸਗੋਂ ਕਿਸੇ ਗਲਤੀ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ ਕਰ ਕੇ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਇਨਸਾਨ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਗਲਤੀ ਕਰ ਬੈਠਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਇਨਸਾਨ ਭੱਦੀ ਹਰਕਤ ਕਰ ਲਵੇ ਜਾਂ ਕੋਈ ਇੱਜ਼ਤਦਾਰ ਇਨਸਾਨ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵੱਡੀ ਬੇਈਮਾਨੀ ਕਰ ਲਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਲਈ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਦਿਖਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਅਜਿਹੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਇਨਸਾਨ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਣਾ ਹੀ ਚੰਗਾ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਠੀਕ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਗਲਤ। ਹੁਣੇ ਹੁਣੇ (ਜੁਲਾਈ 2008 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ) ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇਕ 62 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਾਇੰਸਦਾਨ ਬਰੂਸ ਆਈਵਿਨਜ (Bruce E. Ivins) ਨੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਪੁਲੀਸ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਪੁਲੀਸ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸਨੇ ਸਤੰਬਰ 2001 ਦੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਬੰਬ ਧਮਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਦ ਡਾਕ ਰਾਹੀਂ ਕਈ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਐਨਥਰੈਕਸ (anthrax) ਭੇਜੀ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪੰਜ ਇਨਸਾਨ ਮਰ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਕਈ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਪੁੱਛ ਪੜਤਾਲ ਤੋਂ ਬਾਦ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਇਸ ਸਾਇੰਸਦਾਨ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਪੁਲਿਸ ਉਸਨੂੰ ਫੜ੍ਹ ਕੇ ਜੇਲ੍ਹ ਭੇਜਦੀ, ਉਸਨੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ। ਸ਼ਾਇਦ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ਤੇ ਪਛਤਾਵਾ ਅਤੇ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ ਸੀ ਜਾਂ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਿਤਾਉਣ ਦਾ ਡਰ ਸੀ।
ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਰਗੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰੀ ਜਵਾਨ ਲੜਕੇ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਅਸਫ਼ਲ ਰਹਿਣ ਕਾਰਨ ਵੀ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਆਪ ਹੀ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇਕ ਰਿਵਾਜ ਜਿਹਾ ਹੀ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਰਗੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਪਿਆਰ ਸੰਬੰਧ ਟੁੱਟਣ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਹੀ ਲੜਕੇ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਨਵੇਂ ਪਿਆਰ-ਸਾਥੀ ਲੱਭ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਇਨਸਾਨ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ-ਸੰਬੰਧ ਟੁੱਟਣ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੁੱਖ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਕਈ ਕਈ ਮਹੀਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਲਈ ਫਿਰਦੇ ਰਹਿਣ। ਪਿਆਰ ਗੁਆ ਕੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨੀ ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੂਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਤਾਂ ਪਿਆਰ-ਸੰਬੰਧ ਪਾਉਣੇ ਅਤੇ ਤੋੜਨੇ ਇੰਨੇ ਸੌਖੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿਰਾਏ ਤੇ ਲਿਆ ਮਕਾਨ ਬਦਲ ਲੈਣਾ। ਪਿਆਰ ਟੁੱਟਣ ਤੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨੀ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ।
ਕਈ ਵਾਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜੇ ਲੜਾਈ ਝਗੜੇ ਲਗਾਤਾਰ ਰਹਿਣ ਤਾਂ ਕਈ ਇਨਸਾਨ ਇਸ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲੋਕ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦੇ ਕਲੇਸ਼ ਨਾਲੋਂ ਮਰ ਜਾਣਾ ਹੀ ਬਿਹਤਰ ਸਮਝਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲੜਾਈ ਝਗੜੇ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਜੇ ਪਤੀ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਰੇ ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਘਰ ਵਿੱਚ ਲੜਾਈ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਾਰਨ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਵਲੋਂ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਫਿਰ ਲੜਾਈ ਝਗੜੇ ਦਾ ਅਧਾਰ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਲੜਾਈ ਝਗੜੇ ਫਿਰ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਵਲ ਧੱਕ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਰਗੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪਤੀ ਵਲੋਂ ਪਤਨੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਹੁਰਿਆਂ ਵਲੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਦਾਜ ਮੰਗਣ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਰਸਤਾ ਗ਼ਲਤ ਹੀ ਹੈ।
ਸ਼ਾਇਦ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਆਰਥਿਕ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਰਗੇ ਗਰੀਬ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵਲੋਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਵਲੋਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਆਮ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੂਲ ਕਾਰਨ ਆਰਥਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਇਹ ਆਰਥਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਾਇਜ਼ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆਪਣੀ ਮੂਰਖਤਾ ਨਾਲ ਆਪ ਸਹੇੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਲੋਕ ਦਿਖਾਵੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਰਜ਼ਾ ਲੈ ਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਆਹਾਂ ਤੇ ਖਰਚਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਘਰ ਬਣਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਇਹ ਕਰਜ਼ੇ ਮੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਪਰ ਬਹੁਤੀ ਵਾਰੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਕੇ ਕਰਜ਼ਾ ਲੈਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਦੇ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਕਦੇ ਸੋਕੇ ਕਾਰਨ ਫ਼ਸਲ ਮਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਕੋਲ ਕਰਜ਼ਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਸਿਵਾਏ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਫਿਰ ਕਰਜ਼ਾ ਨਾ ਦੇ ਸਕਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕਿਸਾਨ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲੈਣ ਦੀ ਗਲਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਗ਼ਰੀਬ ਇਨਸਾਨ ਆਰਥਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਤੰਗ ਆ ਕੇ ਸਾਰਾ ਪਰਵਾਰ ਹੀ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਕਿਸੇ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਏ ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਿਆਰਿਆਂ ਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਿਕ ਅਸਰ ਵੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਅਸਰ ਵੀ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਏ ਪਰਵਾਰਿਕ ਮੈਂਬਰ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਠਹਿਰਾਉਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਆਪਣੇ ਪਰਵਾਰਿਕ ਮੈਂਬਰ ਦੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਨਿਮੋਸ਼ੀ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਸਰਾਂ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵੀ ਭਿਆਨਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਏ ਪਰਵਾਰ ਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਵਾਧਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਲੱਭਣਾ ਹੋਰ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਖ਼ਤਮ ਤਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਜਿੰਨੀ ਮਰਜ਼ੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਲਈ ਜਾਵੇ, ਕੁਝ ਇਨਸਾਨ ਤਾਂ ਫਿਰ ਵੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਅਤੇ ਕਾਰਨ ਲੱਭ ਹੀ ਲੈਣਗੇ। ਪਰ ਅਸੀਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘਟਾ ਜ਼ਰੂਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਜੇ ਕਿਸੇ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਕੋਈ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦਿਸਣ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰਾ (counseling) ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਇਲਾਜ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਕਿਸੇ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਖਾਸ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇਖੀ ਜਾਵੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਅਚਾਨਕ ਇਕੱਲਾ ਰਹਿਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਨ ਲੱਗੇ, ਹਰ ਵੇਲੇ ਉਦਾਸ ਅਤੇ ਚੁੱਪ ਰਹਿੰਦਾ ਹੋਵੇ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਾ ਕਰੇ, ਉੱਖੜਿਆ ਉੱਖੜਿਆ ਰਹੇ, ਭੁੱਲਿਆ ਭੁੱਲਿਆ ਰਹੇ, ਮਰ ਜਾਣ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰੇ, ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਤਬਦੀਲੀ ਉਸ ਵਿੱਚ ਆਵੇ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਵਾਹ ਲਗਦੀ ਕਦੇ ਵੀ ਇਕੱਲਾ ਨਹੀਂ ਛੱਡਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾਕਟਰਾਂ ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਇਲਾਜ ਕਰਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੀ ਹੋ ਸਕੇ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਨਸਾਨ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਲਝਾਉਣ ਬਾਰੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣ ਨਾਲ ਵੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਜੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੇ ਨਿਗ੍ਹਾ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤਿੰਨ ਲੱਖ ਸਲਾਨਾ ਦੇ ਕਰੀਬ ਸੀ। ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਹੀ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਮੁਲਕ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਮਰਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਔਰਤਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲੋਂ ਮਰਦ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸੰਨ 2000 ਵਿੱਚ ਇਕ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੱਗ ਭਗ 65 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਕੁਝ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਰਦ ਸਨ ਅਤੇ 35 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਕੁਝ ਜ਼ਿਆਦਾ ਔਰਤਾਂ ਸਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਹੈਰਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ ਜੇ ਹੁਣ ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਦੁੱਗਣੇ ਵੀ ਹੋ ਗਏ ਹੋਣ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਰਗੇ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਗੁਪਤ ਹੀ ਰੱਖ ਲਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀਆਂ। ਇਸ ਲਈ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸਹੀ ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਕੋਈ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।
ਅਮਰੀਕਾ ਵਰਗੇ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ 35 ਹਜ਼ਾਰ ਦੇ ਕਰੀਬ ਲੋਕ ਹਰ ਸਾਲ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੇ ਅਸੀਂ ਲੱਗ ਭਗ ਸੌ ਫੀ ਸਦੀ ਯਕੀਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਵਰਗੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਲਿਖਾਉਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਨਾ ਲਿਖਾਈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗਣ ਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਮੱਸਿਆ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈਰਾਨੀ ਜਪਾਨ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੰਨੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਮੁਲਕ ਜਪਾਨ ਵਿੱਚ 2007 ਦੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 34 ਹਜ਼ਾਰ ਦੇ ਕਰੀਬ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸਦਾ ਇਕ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਜਪਾਨ ਵਿੱਚ ਜੇ ਕਿਸੇ ਪਰਵਾਰ ਦਾ ਮੁਖੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਾਰਨ ਕਰ ਕੇ (ਭਾਵੇਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਹੀ) ਮਰ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਪਰਵਾਰ ਨੂੰ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀ ਵਲੋਂ ਘਰ ਤੇ ਜਿੰਨਾਂ ਵੀ ਕਰਜ਼ਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੋਵੇ ਉਹ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੇ ਕੋਈ ਪਰਵਾਰ ਘਰ ਦੀਆਂ ਕਿਸ਼ਤਾਂ ਨਾ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਲੋਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਨਾਲ ਘਰ ਦੀਆਂ ਕਿਸ਼ਤਾਂ ਮੁਆਫ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਔਸਤਨ ਹਰ ਇਕ ਲੱਖ ਇਨਸਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 16 ਇਨਸਾਨ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਔਸਤਨ ਲੱਗ ਭਗ ਹਰ 40 ਸਕਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕ ਇਨਸਾਨ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤੇ ਅੰਕੜੇ ਜੋ ਮਿਲ ਰਹੇ ਹਨ ਉਹ 2000 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 2004 ਤੱਕ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹੀ ਹਨ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਹੋਰ ਵੀ ਬਦਸੂਰਤ ਹੋ ਗਏ ਹੋਣਗੇ।
ਜੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੇ ਝਾਤੀ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਗਤੀ (rate) ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਿਥੁਆਨੀਆ (Lithuania) ਮੁਲਕ ਵਿੱਚ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਕ ਲੱਖ ਵਿੱਚੋਂ ਕਰੀਬ 40 ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਲੋਕ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਮਰਦੇ ਹਨ। ਰੂਸ ਤੀਜੇ ਨੰਬਰ ਤੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਦਰ 34.3 ਹੈ। ਜਪਾਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਰ 24 ਹੈ ਜਿਸ ਅਨੁਸਾਰ ਜਪਾਨ ਦਸਵੇਂ ਨੰਬਰ ਤੇ ਹੈ। ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ ਇਕ ਲੱਖ ਵਿੱਚੋਂ 18 ਇਨਸਾਨ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਮਰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸਦਾ ਨੰਬਰ ਅਠਾਰਵਾਂ ਹੈ। ਕਨੇਡਾ ਚਾਲੀਵੇਂ ਨੰਬਰ ਤੇ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਤਰਤਾਲੀਵੇਂ ਨੰਬਰ ਤੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਦਰ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 11.6 ਅਤੇ 11.0 ਹਨ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਰ ਇਕ ਲੱਖ ਪਿੱਛੇ 10.5 ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦਾ ਦਰਜ਼ਾ ਪੰਤਾਲੀਵਾਂ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਅਸੀਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੇ ਪੂਰਾ ਭਰੋਸਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਦਰ ਜੋ ਬਿਆਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ 2002 ਤੋਂ 2004 ਤੱਕ ਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਰਲਡ ਹੈਲਥ ਆਰਗ਼ੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ (World Health Organization) ਵਲੋਂ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ॥
ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਿਉਂ ਕਰਦੇ ਹਨ? ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਮਜਬੂਰੀ ਜ਼ਰੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਮਰਨ ਨੂੰ ਕਿਸਦਾ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਇਕ ਆਰਜ਼ੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਦੀਵੀ ਹੱਲ ਹੈ। (It is a permanent solution to a temporary problem.) ਜਿਸ ਸਮੱਸਿਆ ਕਰ ਕੇ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਕੋਈ ਇਨਸਾਨ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਮੱਸਿਆ ਕਈ ਵਾਰੀ ਆਰਜ਼ੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਹੱਲ ਲੱਭਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਨਸਾਨ ਹੌਸਲਾ ਛੱਡ ਕੇ ਅਤੇ ਹਾਰ ਮੰਨ ਕੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਰਾਹ ਅਪਣਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਅਸੀਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਬੁਜ਼ਦਿਲੀ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਠੀਕ ਨਹੀਂ। ਬਹੁਤੀ ਵਾਰੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਉਦੋਂ ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਨਸਾਨ ਦਿਲ ਛੱਡ ਦੇਵੇ, ਹੌਸਲਾ ਛੱਡ ਦੇਵੇ, ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਦਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਵੀ ਰਾਹ ਨਾ ਦਿਸਦਾ ਹੋਵੇ।
ਕਈ ਲੋਕ ਆਪਣਾ ਦਿਮਾਗ਼ੀ ਸੰਤੁਲਨ ਗਵਾਉਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿਨ-ਬ-ਦਿਨ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਰੋਗੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ ਬਦਲ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਬਦਲ ਰਹੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇ-ਨਾਤੇ। ਵੱਡੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਰਹਿਣਾ, ਔਖੇ ਵੇਲੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਸਹਾਈ ਹੋਣਾ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਮਝ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨੀ, ਅਤੇ ਦੁੱਖ-ਸੁੱਖ ਵਿੱਚ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਸ਼ਰੀਕ ਹੋਣਾ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਬਿਲਕੁਲ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਕਾਫੀ ਸਵਾਰਥੀ ਬਣ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਦਿਨ-ਬ-ਦਿਨ ਹੋਰ ਸਵਾਰਥੀ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਉਸਦੇ ਦੁੱਖ ਵਿੱਚ ਸਹਾਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਸਦਾ ਮਾਨਸਿਕ ਸੰਤੁਲਨ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਰੋਗੀ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਹੋਰ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਜਾਂ ਹੱਲ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।
ਜੇ ਕੋਈ ਇਨਸਾਨ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਉਦਾਸੀ (depression) ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਰੋਗ ਦਾ ਇਲਾਜ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਇਸਦਾ ਰੋਗੀ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਰੋਗੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਨਿਕੰਮਾ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਬੇਅਰਥ ਸਮਝਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਹਰ ਵੇਲੇ ਮਾੜੀਆਂ ਸੋਚਾ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਇਹ ਸੋਚਾਂ ਉਸਨੂੰ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਵਲ ਲੈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕਈ ਵਾਰੀ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਕੋਈ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਬੀਮਾਰੀ (ਜਿਵੇਂ ਕੈਂਸਰ ਆਦਿ) ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂ ਇਲਾਜ ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਦਰਦ ਵੀ ਬੇਹੱਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਸਹਿਣਾ ਸੌਖਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਬੁਢਾਪੇ ਵੇਲੇ ਇਨਸਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨਸਾਨ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਜੀਵਣ ਨਾਲੋਂ ਤਾਂ ਮਰਨਾ ਹੀ ਚੰਗਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਰਗੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਇਨਸਾਨਾਂ ਵਾਸਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ-ਦਰਦ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਠੀਕ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਈ ਆਸ ਨਹੀਂ assisted suicide ਨੂੰ ਕਨੂੰਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਵੀ ਚਲਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਹਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਰੁੱਧ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਜੈਕ ਕਵੋਰਕੀਅਨ (Jack Kevorkian), ਜੋ ਕਿ ਪੇਸ਼ੇ ਵਲੋਂ ਡਾਕਟਰ ਹੈ, ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸਮਰਥਕ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਲੱਗ ਭਗ 130 ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਬਿਮਾਰ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਠੀਕ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਈ ਆਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਜੋ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੁੱਖ-ਦਰਦ ਵਾਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੀਅ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਸ ਬਦਲੇ ਜੈਕ ਕਵੋਰਕੀਅਨ ਨੂੰ ਅੱਠ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਕਰੀਬ ਜੇਲ੍ਹ ਵੀ ਕੱਟਣੀ ਪਈ।
ਪਰ ਕਈ ਵਾਰੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਿਸੇ ਸਮੱਸਿਆ ਕਰ ਕੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸਗੋਂ ਕਿਸੇ ਗਲਤੀ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ ਕਰ ਕੇ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਇਨਸਾਨ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਗਲਤੀ ਕਰ ਬੈਠਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਇਨਸਾਨ ਭੱਦੀ ਹਰਕਤ ਕਰ ਲਵੇ ਜਾਂ ਕੋਈ ਇੱਜ਼ਤਦਾਰ ਇਨਸਾਨ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵੱਡੀ ਬੇਈਮਾਨੀ ਕਰ ਲਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਲਈ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਦਿਖਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਅਜਿਹੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਇਨਸਾਨ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਣਾ ਹੀ ਚੰਗਾ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਠੀਕ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਗਲਤ। ਹੁਣੇ ਹੁਣੇ (ਜੁਲਾਈ 2008 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ) ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇਕ 62 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਾਇੰਸਦਾਨ ਬਰੂਸ ਆਈਵਿਨਜ (Bruce E. Ivins) ਨੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਪੁਲੀਸ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਪੁਲੀਸ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸਨੇ ਸਤੰਬਰ 2001 ਦੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਬੰਬ ਧਮਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਦ ਡਾਕ ਰਾਹੀਂ ਕਈ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਐਨਥਰੈਕਸ (anthrax) ਭੇਜੀ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪੰਜ ਇਨਸਾਨ ਮਰ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਕਈ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਪੁੱਛ ਪੜਤਾਲ ਤੋਂ ਬਾਦ ਪੁਲੀਸ ਨੇ ਇਸ ਸਾਇੰਸਦਾਨ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਪੁਲਿਸ ਉਸਨੂੰ ਫੜ੍ਹ ਕੇ ਜੇਲ੍ਹ ਭੇਜਦੀ, ਉਸਨੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ। ਸ਼ਾਇਦ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ਤੇ ਪਛਤਾਵਾ ਅਤੇ ਸ਼ਰਮਿੰਦਗੀ ਸੀ ਜਾਂ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਿਤਾਉਣ ਦਾ ਡਰ ਸੀ।
ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਰਗੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰੀ ਜਵਾਨ ਲੜਕੇ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਅਸਫ਼ਲ ਰਹਿਣ ਕਾਰਨ ਵੀ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਆਪ ਹੀ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇਕ ਰਿਵਾਜ ਜਿਹਾ ਹੀ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਰਗੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਪਿਆਰ ਸੰਬੰਧ ਟੁੱਟਣ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਹੀ ਲੜਕੇ ਅਤੇ ਲੜਕੀਆਂ ਨਵੇਂ ਪਿਆਰ-ਸਾਥੀ ਲੱਭ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਇਨਸਾਨ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ-ਸੰਬੰਧ ਟੁੱਟਣ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੁੱਖ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਕਈ ਕਈ ਮਹੀਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਲਈ ਫਿਰਦੇ ਰਹਿਣ। ਪਿਆਰ ਗੁਆ ਕੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨੀ ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੂਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਤਾਂ ਪਿਆਰ-ਸੰਬੰਧ ਪਾਉਣੇ ਅਤੇ ਤੋੜਨੇ ਇੰਨੇ ਸੌਖੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿਰਾਏ ਤੇ ਲਿਆ ਮਕਾਨ ਬਦਲ ਲੈਣਾ। ਪਿਆਰ ਟੁੱਟਣ ਤੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨੀ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ।
ਕਈ ਵਾਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜੇ ਲੜਾਈ ਝਗੜੇ ਲਗਾਤਾਰ ਰਹਿਣ ਤਾਂ ਕਈ ਇਨਸਾਨ ਇਸ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲੋਕ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦੇ ਕਲੇਸ਼ ਨਾਲੋਂ ਮਰ ਜਾਣਾ ਹੀ ਬਿਹਤਰ ਸਮਝਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲੜਾਈ ਝਗੜੇ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਜੇ ਪਤੀ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਰੇ ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਘਰ ਵਿੱਚ ਲੜਾਈ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਾਰਨ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਵਲੋਂ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਫਿਰ ਲੜਾਈ ਝਗੜੇ ਦਾ ਅਧਾਰ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਲੜਾਈ ਝਗੜੇ ਫਿਰ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਵਲ ਧੱਕ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਰਗੇ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪਤੀ ਵਲੋਂ ਪਤਨੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਹੁਰਿਆਂ ਵਲੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਦਾਜ ਮੰਗਣ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਰਸਤਾ ਗ਼ਲਤ ਹੀ ਹੈ।
ਸ਼ਾਇਦ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਆਰਥਿਕ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਰਗੇ ਗਰੀਬ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵਲੋਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਵਲੋਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਆਮ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੂਲ ਕਾਰਨ ਆਰਥਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਇਹ ਆਰਥਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਾਇਜ਼ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆਪਣੀ ਮੂਰਖਤਾ ਨਾਲ ਆਪ ਸਹੇੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਲੋਕ ਦਿਖਾਵੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਰਜ਼ਾ ਲੈ ਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਆਹਾਂ ਤੇ ਖਰਚਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਘਰ ਬਣਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਇਹ ਕਰਜ਼ੇ ਮੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਪਰ ਬਹੁਤੀ ਵਾਰੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਕੇ ਕਰਜ਼ਾ ਲੈਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਦੇ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਕਦੇ ਸੋਕੇ ਕਾਰਨ ਫ਼ਸਲ ਮਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਕੋਲ ਕਰਜ਼ਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਸਿਵਾਏ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਫਿਰ ਕਰਜ਼ਾ ਨਾ ਦੇ ਸਕਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕਿਸਾਨ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲੈਣ ਦੀ ਗਲਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਗ਼ਰੀਬ ਇਨਸਾਨ ਆਰਥਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਤੰਗ ਆ ਕੇ ਸਾਰਾ ਪਰਵਾਰ ਹੀ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਕਿਸੇ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਏ ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਿਆਰਿਆਂ ਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਿਕ ਅਸਰ ਵੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਅਸਰ ਵੀ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਏ ਪਰਵਾਰਿਕ ਮੈਂਬਰ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਠਹਿਰਾਉਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਆਪਣੇ ਪਰਵਾਰਿਕ ਮੈਂਬਰ ਦੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਨਿਮੋਸ਼ੀ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਸਰਾਂ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵੀ ਭਿਆਨਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਏ ਪਰਵਾਰ ਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਵਾਧਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਲੱਭਣਾ ਹੋਰ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਖ਼ਤਮ ਤਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਜਿੰਨੀ ਮਰਜ਼ੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਲਈ ਜਾਵੇ, ਕੁਝ ਇਨਸਾਨ ਤਾਂ ਫਿਰ ਵੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਅਤੇ ਕਾਰਨ ਲੱਭ ਹੀ ਲੈਣਗੇ। ਪਰ ਅਸੀਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘਟਾ ਜ਼ਰੂਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਜੇ ਕਿਸੇ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਕੋਈ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦਿਸਣ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰਾ (counseling) ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਇਲਾਜ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਕਿਸੇ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਖਾਸ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇਖੀ ਜਾਵੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਅਚਾਨਕ ਇਕੱਲਾ ਰਹਿਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਨ ਲੱਗੇ, ਹਰ ਵੇਲੇ ਉਦਾਸ ਅਤੇ ਚੁੱਪ ਰਹਿੰਦਾ ਹੋਵੇ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਾ ਕਰੇ, ਉੱਖੜਿਆ ਉੱਖੜਿਆ ਰਹੇ, ਭੁੱਲਿਆ ਭੁੱਲਿਆ ਰਹੇ, ਮਰ ਜਾਣ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰੇ, ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਤਬਦੀਲੀ ਉਸ ਵਿੱਚ ਆਵੇ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਵਾਹ ਲਗਦੀ ਕਦੇ ਵੀ ਇਕੱਲਾ ਨਹੀਂ ਛੱਡਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾਕਟਰਾਂ ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਇਲਾਜ ਕਰਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੀ ਹੋ ਸਕੇ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਨਸਾਨ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਲਝਾਉਣ ਬਾਰੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣ ਨਾਲ ਵੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।
18.4 Million People Found Jobs Using Facebook
Some folks don’t’ believe in the Hype of Online Reputation and its impact on job search.
Join the discussion at Online Reputation is Bull Shit.
People are addicted to Social Media. I would call it as truly “marketing porn.”
Hey, let’s look at the facts:
Many people respond to it irrationally.
Look at it ALL day. Why not use it to your advantage? Like using Social Media to find a job?
Today I’ came across this article in Time How to Shape your Facebook Profile for Job Search.
Quick Summary
In 2011 found that 84% of job seekers had profiles on Facebook and 63% of them were actively searching for jobs.
A total of 18.4 million Americans, in fact, have credited Facebook as the source that led to their current job.
Think of your Facebook profile as an extension of your resume. It needn’t be overly polished or portray you as a workaholic, and it certainly shouldn’t come off as fake or contrived.
73% don’t give applicants an opportunity to address racy, odd, or otherwise questionable information gathered via social media sites, says the Society for Human Resource Management (SHRM). More likely: The job candidate is simply eliminated from the hiring process.
Tips to use Facebook for Job Search
Sign up and be active. Having a Facebook account is standard nowadays. If you don’t have an account, then you won’t appear relevant to employers in many industries
Shape your profile according to the top five personality traits.
Add professional networking applications to your Facebook profile. Many services allow users to tap into their Facebook networks to reveal job opportunities
Review your privacy settings and limit old status updates. Just about everyone has the new Facebook “Timeline” profile now. With Timeline, all of your old status updates, photos and videos are now searchable by your friends and possibly the public at large.
Promote yourself and share professional-related content. One of the benefits of the new Timeline profiles is that you can choose a background image.
What Can you Do?
Believe it or not, employer are going to search your name and scan your social media profiles.
As the article says “If you don’t have an account, then you won’t appear relevant to employers in many industries”.
It simply means, when you are not active in Social Media, your are automatically eliminated from hiring process.
Share this:
Twitter
More
Join the discussion at Online Reputation is Bull Shit.
People are addicted to Social Media. I would call it as truly “marketing porn.”
Hey, let’s look at the facts:
Many people respond to it irrationally.
Look at it ALL day. Why not use it to your advantage? Like using Social Media to find a job?
Today I’ came across this article in Time How to Shape your Facebook Profile for Job Search.
Quick Summary
In 2011 found that 84% of job seekers had profiles on Facebook and 63% of them were actively searching for jobs.
A total of 18.4 million Americans, in fact, have credited Facebook as the source that led to their current job.
Think of your Facebook profile as an extension of your resume. It needn’t be overly polished or portray you as a workaholic, and it certainly shouldn’t come off as fake or contrived.
73% don’t give applicants an opportunity to address racy, odd, or otherwise questionable information gathered via social media sites, says the Society for Human Resource Management (SHRM). More likely: The job candidate is simply eliminated from the hiring process.
Tips to use Facebook for Job Search
Sign up and be active. Having a Facebook account is standard nowadays. If you don’t have an account, then you won’t appear relevant to employers in many industries
Shape your profile according to the top five personality traits.
Add professional networking applications to your Facebook profile. Many services allow users to tap into their Facebook networks to reveal job opportunities
Review your privacy settings and limit old status updates. Just about everyone has the new Facebook “Timeline” profile now. With Timeline, all of your old status updates, photos and videos are now searchable by your friends and possibly the public at large.
Promote yourself and share professional-related content. One of the benefits of the new Timeline profiles is that you can choose a background image.
What Can you Do?
Believe it or not, employer are going to search your name and scan your social media profiles.
As the article says “If you don’t have an account, then you won’t appear relevant to employers in many industries”.
It simply means, when you are not active in Social Media, your are automatically eliminated from hiring process.
Share this:
More
Spicy Vegetable Curry
Though there are many many versions of kurma, masala or other curries, creating a new curry seems to really entertain our taste buds. As the name suggests, this dish is spicy enough, with loads of vegetables in a tomato base, that is flavored with the Indian spices. This curry will go really well with rotis/chapathis, parathas or even pooris. Keeping the base gravy the same, any one vegetable or combination of vegetables can be added. The vegetables I would suggest is, either only potato or only cauliflower or both potato and cauliflower, including or excluding carrots, beans and peas. Here’s how I prepared.
Ingredients:
Onion – 1 large – chopped
Tomato – 6 – quartered
Potaotes cooked and peeled – 1 cup
Cauliflower florets – 1 cup
Carrots and Beans – chopped – 1 cup
Oil for seasoning – 1 tablespoon
Salt to taste
Ginger – 1 inch – peeled and chopped
Garlic – 4 pods
(ginger garlic paste can be substituted for fresh ones)
Coriander leaves – finely chopped – for garnishing
Roast the following to prepare a curry paste:
Dhania – 3 tablespoons
Cloves – 5
Dry red chillies – 2 to 3 (as per your desired spice level)
Sonf / fennel seeds – 2 teaspoons
Grind it along with 2 green chillis and 1 cup coconut milk.
Method:
Boil the carrots and beans in a quart of water. When it is half cooked, add the cauliflower and allow the content to boil till the vegetables are well cooked. turn off heat and keep it aside.
Mean while, when the vegetables are cooking, heat a teaspoon of oil in a kadai and saute the onion. When the onions turn light brown, add the ginger and garlic and saute for a minute. Then add the chopped tomatoes. Fry for a couple of minutes and turn off heat. Let the content cool.
Puree the onion tomato and keep it aside.
Heat oil in a wide kadai and pour the tomato onion puree. Add water that was used to cook the vegetables and allow the content to boil for about 10 minutes.
Add the ground curry paste and salt and mix well. Let it boil for another 5 minutes and now add the vegetables (carrots, beans and cauliflower) that are cooked along with the cooked potaotes.
Adjust water to desired consistency not make the gravy too watery and allow the content to cook stirring occasionally allowing the spices to combine. Adjust salt.
Turn off heat and garnish with finely chopped coriander leaves.
Serve hot with fresh rotis or parathas or pooris.
Ingredients:
Onion – 1 large – chopped
Tomato – 6 – quartered
Potaotes cooked and peeled – 1 cup
Cauliflower florets – 1 cup
Carrots and Beans – chopped – 1 cup
Oil for seasoning – 1 tablespoon
Salt to taste
Ginger – 1 inch – peeled and chopped
Garlic – 4 pods
(ginger garlic paste can be substituted for fresh ones)
Coriander leaves – finely chopped – for garnishing
Roast the following to prepare a curry paste:
Dhania – 3 tablespoons
Cloves – 5
Dry red chillies – 2 to 3 (as per your desired spice level)
Sonf / fennel seeds – 2 teaspoons
Grind it along with 2 green chillis and 1 cup coconut milk.
Method:
Boil the carrots and beans in a quart of water. When it is half cooked, add the cauliflower and allow the content to boil till the vegetables are well cooked. turn off heat and keep it aside.
Mean while, when the vegetables are cooking, heat a teaspoon of oil in a kadai and saute the onion. When the onions turn light brown, add the ginger and garlic and saute for a minute. Then add the chopped tomatoes. Fry for a couple of minutes and turn off heat. Let the content cool.
Puree the onion tomato and keep it aside.
Heat oil in a wide kadai and pour the tomato onion puree. Add water that was used to cook the vegetables and allow the content to boil for about 10 minutes.
Add the ground curry paste and salt and mix well. Let it boil for another 5 minutes and now add the vegetables (carrots, beans and cauliflower) that are cooked along with the cooked potaotes.
Adjust water to desired consistency not make the gravy too watery and allow the content to cook stirring occasionally allowing the spices to combine. Adjust salt.
Turn off heat and garnish with finely chopped coriander leaves.
Serve hot with fresh rotis or parathas or pooris.
Friday, 9 March 2012
ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 36 ਦਿਨ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਚੋਣ ਨਤੀਜੇ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ
ਇਸ ਵਾਰੀ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 36 ਦਿਨ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਚੋਣ ਨਤੀਜੇ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਏ । ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1997 ਵਿੱਚ 7 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਚੋਣਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਗਿਣਤੀ 9 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਹੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ । ਸਨ 2002 ਵਿੱਚ 13 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਵੋਟਾਂ ਪਈਆਂ ,ਅਤੇ ਮੁਖ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਪਤਾ 24 ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਗਿਆ ਸੀ । ਪਿਛਲੀਆਂ 2007 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਮੌਕੇ 13 ਫਰਵਰੀ ਦੀ ਪੋਲਿੰਗ ,ਮਗਰੋਂ 27 ਫਰਵਰੀ ਤੱਕ ਹੀ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਨੀ ਪਈ ਸੀ । ਪਰ ਇਸ ਵਾਰੀ ਬਹੁਤਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਣ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਹਨ । ਅੱਜ 30 ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਅਗਲਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੁੱਝ ਹੀ ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਅਦ ਬਾਹਰ ਆ ਰਿਹਾ ਏ । ਲੰਮੀ ਉਡੀਕ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਸਾਹ ਸੂਤੀ ਰੱਖੇ ਹਨ । ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਸੁੱਖਾਂ ਸੁੱਖੀਆਂ ਅਤੇ ਨਤ-ਮਸਤਕ ਹੋਏ ਹਨ । ਪਰ ਉਹ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਗੱਲ ਭੁੱਲੇ ਰਹੇ ਸਨ,ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ ਫ਼ੈਸਲਾ 30 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਏ ,ਉਸ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਸੁੱਖਣਾ ਨਾਲ ਬਦਲਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ । ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ 9 ਮਹੀਨੇ ਹਰੇਕ ਹੀ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਮਾਂ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਵਾਂਗ, ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਜਿੱਤਾਂ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖੇ ਹਨ । ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 37 ਸਾਲ 25 ਦਿਨ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਏਸੇ ਹੀ ਪਰਾਟੀ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਗੋਪੀ ਚੰਦ ਭਾਰਗਵ ਨੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਿਰਫ਼ 16 ਦਿਨ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ 21 ਜੂਨ 1964 ਤੋਂ 6 ਜੁਲਾਈ 1964 ਤੱਕ ਬਿਤਾਏ ਹਨ । ਜਦੋਂ ਕਿ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਕੈਰੋਂ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ 23 ਜਨਵਰੀ 1956 ਤੋਂ 21 ਜੂਨ 1964 ਤੱਕ 8 ਸਾਲ 5 ਮਹੀਨੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਕਾਰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਗਿਆਨੀ ਜ਼ੈਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 5 ਸਾਲ ਇੱਕ ਮਹੀਨਾ 4 ਦਿਨ ਅਤੇ 5 ਸਾਲ 3 ਦਿਨ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਕੁਰਸੀ ਦਾ ਨਿੱਘ ਮਾਣਿਆਂ ਹੈ । ਅਕਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾਕੇ 18 ਸਾਲ 3 ਮਹੀਨੇ 21 ਦਿਨ ਰਾਜ ਕਰਿਆ ਹੈ । ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਨਾਲੋਂ ਅੱਧਾ ਸਮਾਂ ਹੀ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਜਸਟਿਸ ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਮਾਂ ਸਿਰਫ਼ 8 ਮਹੀਨੇ 22 ਦਿਨ, 8 ਮਾਰਚ 1967 ਤੋਂ 23 ਨਵੰਬਰ 1967 ਤੱਕ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਕੁਰਸੀ ਸੰਭਾਲੀ ਹੈ । ਅਕਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਹੀ ਅਜਿਹੇ ਪਹਿਲੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਖਵਾਏ ਹਨ । ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 5 ਸਾਲ 17 ਦਿਨ, 12 ਫਰਵਰੀ 1997 ਤੋਂ 26 ਫਰਵਰੀ 2002 ਤੱਕ ਪੂਰੇ ਕੀਤੇ ਹਨ । ਹੁਣ ਦੂਜੀ ਪਾਰੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਚੋਣ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਤੱਕ ਉਹ 5 ਸਾਲ 7 ਦਿਨ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਬਿਤਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ । ਕੁੱਲ ਮਿਲਾਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ 13 ਸਾਲ 11 ਮਹੀਨੇ 15 ਦਿਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਹੀ ਰਾਜ ਗੱਦੀ ‘ਤੇ ਰਹੇ ਹਨ । ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 9 ਸਾਲ 5 ਮਹੀਨੇ 6 ਦਿਨ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਜ ਵੀ ਰਿਹਾ ਏ । ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਮਾਂ 30 ਅਪ੍ਰੈਲ 1977 ਤੋਂ 20 ਜੂਨ 1977 ਤੱਕ ਸਿਰਫ਼ 51 ਦਿਨ ਦਾ ਹੈ । ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਜ 11 ਜੂਨ 1987 ਤੋਂ 25 ਫਰਵਰੀ 1992 ਤੱਕ 4 ਸਾਲ 8 ਮਹੀਨੇ 13 ਦਿਨ ਰਿਹਾ ਏ । ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 11 ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਜ਼ਮਾਏ ਹਨ । ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਗੋਪੀ ਚੰਦ ਭਾਰਗਵ,ਭੀਮ ਸੈਨ ਸੱਚਰ,ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਕੈਰੋਂ,ਰਾਮ ਕਿਸ਼ਨ,ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਮੁਸਾਫ਼ਿਰ,ਗਿਆਂਨੀ ਜੈਲ ਸਿੰਘ,ਦਰਬਾਰਾ ਸਿੰਘ,ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ,ਹਰਚਰਨ ਸਿੰਘ ਬਰਾਡ਼,ਰਾਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਭੱਠਲ,ਅਤੇ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਅ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ । ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਕਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਚਾਰ ਹੀ ਮੁੱਖ ਬਣਾਏ ਹਨ । ਜਸਟਿਸ ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ,ਲਛਮਣ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ,ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰਨਾਲਾ,ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ । ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ 1946 ਵਿੱਚ ਖਿਜਰ ਹਯਾਤ ਖਾਂ ਬਣੇ ਸਨ । ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਗੋਪੀ ਚੰਦ ਭਾਰਗਵ ਬਣੇ ਅਤੇ ਉਹ 15 ਅਗਸਤ 1947 ਤੋਂ 13 ਅਪਰੈਲ 1949 ਤਕ ਇਸ ਅਹੁਦੇ ’ਤੇ ਰਹੇ। ਲਛਮਣ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ ਭਾਵੇਂ ਅਕਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਟਿਕਟ ‘ਤੇ ਚੋਣ ਜਿੱਤੇ ਸਨ,ਪਰ ਮਗਰੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਲੈਂਦਿਆਂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਕੁਰਸੀ ਹਥਿਆ ਲਈ ਸੀ । ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਗੈਰ-ਕਾਂਗਰਸੀ ਸਰਕਾਰ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਰਾਡ਼ੇਵਾਲਾ ਨੇ ਪੈਪਸੂ ਸਟੇਟ ਵਿੱਚ ਬਣਾਈ । ਪਰ ਇਹ 4 ਮਾਰਚ 1953 ਨੂੰ ਅਕਾਲੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ ਰਾਡ਼ੇਵਾਲਾ ਦੀ ਚੋਣ ਰੱਦ ਹੋਣ ਕਾਰਣ 5 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਜ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਿਆ ਸਾਂਝੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ 23 ਜਨਵਰੀ 1956 ਨੂੰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਕੈਰੋਂ ਬਣੇ । ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਭੱਠਲ ਅਖਵਾਈ ਹੈ । ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਗਿਆਨੀ ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਮੁਸਾਫ਼ਿਰ,ਗਿਆਂਨੀ ਜੈਲ ਸਿੰਘ ,ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਰਾਮ ਕਿਸ਼ਨ ਵੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਹਨ । ਪਹਿਲੀ ਮਾਰਚ 2007 ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ’ਤੇ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹਨ। ਅੱਜ ਕੁੱਝ ਹੀ ਸਮੇ ਤੱਕ ਪਤਾ ਲੱਗਣ ਵਾਲਾ ਹੈ ਕਿ ਵੋਟਰਾਂ ਨੇ ਕਿਸ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ? ਜੋ 30 ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਹੀ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਪਿਆ ਹੈ । ਇਸ ਵਾਰੀ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਂਨ ਕਾਫੀ ਸੁਧਾਰ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਹਨ । ਪਰ ਚੋਣਾਂ ਸਮੇ ਅਜੇ ਹੋਰ ਲੋਡ਼ ਹੈ ਚੌਕਸੀ ਦੀ,ਚੋਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਦੀ , ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਗੱਲਾਂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਧਿਆਂਨ ਮੰਗਦੀਆਂ ਹਨ,ਅਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਵੀ । ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਬਹੁਤ ਜਰੂਰੀ ਹੈ । ਜੋ ਸਮੇ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ । ਕਿਓਂ ਕਿ ਇਹ ਗੱਲ ਉਹਨਾ ਦੇ ਮੇਚੇ ਨਹੀਂ ਬੈਠਦੀ ।
Subscribe to:
Posts (Atom)